Bijzonder programma Kennisstad

Leiden, internationale kennisstad
Veel steden noemen zich een kennisstad. Leiden is het. De concentratie van talent en kennis maakt dat de stad al eeuwen een internationale ontmoetingsplaats is waar talent en kennis tot innovatie leiden. Dit ecosysteem maakt onze regio tot vestigingsplaats voor talloze wetenschapsinstituten en innovatieve bedrijven van wereldklasse. Daar profiteert de stad van en daarom wil de stad dit graag stimuleren, laten zien en uitdragen. Op deze wijze wordt bijgedragen aan de realisatie van de ontwikkelingsvisie 'Leiden, Stad van Ontdekkingen'.

Succesvolle kennissteden leiden niet alleen tot successen op economisch en technologisch gebied, ze scoren ook goed op maatschappelijk relevante gebieden als duurzaamheid, veiligheid, gezondheid en welzijn. Sociale innovaties door een goede samenwerking tussen onderwijs/onderzoek, ondernemers en overheid (de zogenoemde 3 O's in de Triple Helix) bieden zodoende ook goed zicht op de maatschappelijke relevantie van wetenschappelijk onderzoek. Een praktijk die we in Leiden onder andere in de Life Science & Health dagelijks tegenkomen.

Samen verantwoordelijkheid nemen
Omdat kennis steeds meer een voorwaarde is voor maatschappelijk succes, welvaart en welzijn, zijn gemeente en partners in 2012 gestart met het programma Kennisstad. Door gericht samen op te trekken, versterken we de positie van Leiden en de regio op het gebied van de kennisontwikkeling en de kenniseconomie. Leiden heeft in de afgelopen decennia een positie veroverd in de top van Europese kennisregio’s. Hier geldt: Aan de top komen is één, bij de top blijven is een heel ander verhaal wat misschien nog wel veel meer inspanningen vergt. Veel van onze kennispartners hebben de wereld als speelveld. De concurrentie is hier groot, zo niet moordend. Dit vergt van ons als gemeente en regio een hierop aangepaste strategie.

Omdat de kenniseconomie niet stopt bij onze gemeentegrens, werken we ook nauw samen met de Metropoolregio Rotterdam-Den Haag (een gemeenschappelijke regeling van 23 gemeenten) en de Economic Board Zuid-Holland (een samenwerking op provinciaal niveau van overheden, maatschappelijke partners en bedrijfsleven). In laatstgenoemde zijn naast de gemeente Leiden ook onze strategische partners Universiteit Leiden en LUMC vertegenwoordigd. In het voorjaar van 2016 heeft deze samenwerking geleid tot een Regionale Investeringsstrategie, waarin wij als Leiden opgenomen zijn met onder andere onze investeringspropositie voor het Leiden Bio Science Park en het Stationsgebied. Wij zien het hierbij als een voordeel en een kans dat het universiteitencluster Leiden-Delft-Erasmus als kennisas binnen het werkingsgebied van de MRDH / EBZ is gelegen. Daarnaast hebben we via het Netwerk Kennissteden Nederland - waar Leiden de voorzittersrol vervult - een nauwe samenwerking op nationaal niveau via de City Deal 'Kennis Maken'. Een City Deal die in het kader van Agenda Stad is opgesteld en die daarmee ook een link heeft met de Europese Urban Agenda. Doel van deze City Deal is het tot stand brengen van versnelling in het oplossen van maatschappelijke opgaven van steden door onderzoekers, docenten en studenten hier grootschalig bij te betrekken. Talentontwikkeling, ondernemerschap en het stimuleren van maatschappelijke betrokkenheid staan daarbij voorop.

De doelen
Het programma Kennisstad kent twee hoofddoelen:

• Kennisinstituten en kennisbedrijven floreren optimaal in Leiden;
• Leiden (de stad, de regio en haar inwoners) heeft maximaal voordeel van de kennisinstellingen. 

De uitvoeringsstrategie
Als gemeente willen wij deze doelen bereiken door hechte samenwerking met onze kennispartners. Hierbij sturen wij op samenhang, directe betrokkenheid en medeverantwoordelijkheid. Dit zowel intern (binnen onze eigen organisatie) als extern (in de relatie met onze partners). In overleg met onze kennispartners hebben wij gekozen voor vier thema's / focusgebieden, te weten:

• Campusontwikkeling
• Versterken onderwijs en onderzoek
• Externe focus en internationalisering
• De stad als lab

Op 7 juli 2017 hebben we een samenwerkingsovereenkomst gesloten met Universiteit Leiden, LUMC en Hogeschool Leiden. In deze overeenkomst is een Agenda 2017-2018 opgenomen voor samenwerking op specifieke onderdelen in de komende jaren. De overeenkomst geeft inhoud aan de gezamenlijke wens nog intensiever met elkaar samen te werken en geeft hiernaast mede richting aan de samenwerking met andere partijen. Hierbij gaat het om instellingen op het gebied van onderwijs / educatie, cultuur, zorg en welzijn. Dit kan leiden tot aparte afspraken met bijvoorbeeld het hoger en middelbaar beroepsonderwijs, en concrete resultaten zoals samenwerking op het gebied van duurzaamheid, inzet van de 'Leidse Onderwijstafel', een kennisplatform voor Zorg en Welzijn, het realiseren van (nieuwe) studentenvoorzieningen als huisvesting en studeerplekken en een 'hospitality program' voor internationale studenten, kenniswerkers en ondernemers.

De programmatische aanpak richt zich hierbij op de creatie van meerwaarde onder andere door cross-overs tussen de verschillende beleidsterreinen en programma’s te stimuleren en te initiëren. Toezien op en rapporteren over de resultaten vindt plaats via de reguliere gemeentelijke P&C-cyclus en zijn terug te vinden in de verschillende begrotingsprogramma’s die betrekking hebben op de hiervoor genoemde thema's / focusgebieden.

ESOF 2022

Met ESOF 2022 krijgt Leiden de grootste, multidisciplinaire Europese wetenschapsconferentie ooit binnen haar grenzen met circa 5000 deelnemers. Ook mag Leiden het hele jaar 2022 de titel 'European City of Science' voeren. Dit ondersteunt de ambitie en koers van onze ontwikkelingsvisie 'Leiden, Stad van Ontdekkingen', waarvan internationale kennis één van de pijlers is. Naast naamsbekendheid van Leiden als internationale kennisstad, leert de ervaring in andere steden dat er gedurende dat jaar ook een grote economische spin-off te verwachten valt.

Nu de conferentie voor 2022 aan ons is toegewezen, kan de gemeente zich met haar partners richten op de verdere uitwerking. Hiervoor zullen we een apart plan van aanpak opstellen, dat we in 2018 aan de gemeenteraad voorgeleggen.

De noodzakelijke middelen
Alle inspanningen worden uitgevoerd met reguliere middelen en personele inzet die zijn opgenomen in de diverse begrotingsprogramma’s. In 2018 is er hiernaast een incidenteel uitvoeringsbudget Kennisstad ad € 500.000 beschikbaar gesteld, dat onder andere wordt aangewend voor cofinanciering van benoemde projecten uit de Samenwerkingsagenda en initiatieven van andere stedelijke partners, zoals Technolab in samenwerking met de faculteit Wis- en Natuurkunde voor het basisschoolprogramma 'Levend Lab', Hogeschool Leiden als organisator van de Nacht van de Leraar, het Taalmuseum en verschillende studentenorganisaties.

Om de doelstellingen van het programma Kennisstad nog een extra stimulans te kunnen geven, is in het beleidsakkoord 2014-2018 een bedrag van €  5 miljoen uit de NUON-middelen geoormerkt voor duurzame investeringen op het gebied van “de kenniseconomie / universitaire ontwikkelingen”. Inmiddels heeft de gemeenteraad bij de besluitvorming over de Kaderbrief 2018-2021 het beschikbare budget geoormerkt voor de volgende doelen:

• € 1.650.000 euro t.b.v. extra voorzieningen nieuwbouw VMBO-Boerhaavelaan (start uitvoering 2018)
• € 1.450.000 euro t.b.v. extra investeringen in de nieuwbouw BplusC (planvorming 2018, uitvoering daaropvolgend)
• € 1.500.000 euro t.b.v. extra investeringen in multifunctionele campusontwikkelingen (2018 planvorming / uitvoering als onderdeel van de samenwerkingsagenda met Universiteit, LUMC en Hogeschool)
• € 400.000 euro als bijdrage aan de huisvesting van biomedische onderzoeksgroep van TNO op het Leiden Bio Science Park waarbij de zogenoemde Accelerator Mass Spectrometer een zeer welkome aanvulling is op het brede spectrum dat het LBSP op dit moment al huisvest. Daarmee dragen we bij aan een duurzame uitbouw van het Leiden Bio Science Park (uitvoering / besteding in 2018). Zie ook programma 3 Economie, prestatie 3B2.1.