Leiden is een sociale stad. Daarom ligt de focus in 2024 op het verbeteren van mentale en fysieke gezondheid van de Leidse burger, de transformatie van de maatschappelijke zorg en de opvang van ontheemden in de stad. Voor alle Leidenaars bieden we ook in 2024 een Sterke Sociale Basis (SSB). Net als programma’s 7, 8C en 10 maakt programma 9 deel uit van het sociaal domein. In de Visie Sociaal Domein staat centraal dat iedereen mee telt en meedoet. Op het niveau van het stadsklimaat zetten we in op het makkelijker maken van gezond leven voor onze inwoners. Op collectief niveau bieden we via onze partners in de stad een breed toegankelijk pallet aan voorzieningen, waarbij onze inwoners als er gerichte hulp nodig is terecht kunnen bij de Sociaal Wijkteams. Op individueel niveau werken we in 2024 verder aan de transformatie-agenda Maatschappelijke Zorg.
De SSB is ingedeeld in de thema’s (ofwel opdrachten) ‘Samen meedoen’, ‘Basiskracht’ en ‘Opgroeien’. Voor alle inwoners die daar behoefte aan hebben bieden we laagdrempelige activiteiten in de wijk. Dit gebeurt via de activiteiten van de SSB partners SOL, Incluzio en BuZz via ‘Een goede buur’, Huizen van de Buurt, mantelzorgondersteuning of ondersteuning van maatschappelijke initiatieven in wijk en buurt. Juli 2025 lopen de (in 2020 gestarte) aanbestedingen voor de SSB af. Deze waren voor vijf jaar afgesloten met een optie tot verlenging van twee keer twee jaar. Daarom wordt komend jaar tussentijds geëvalueerd hoe de opdrachten lopen en bekijken we hoe deze zo goed mogelijk kunnen worden voortgezet. Op basis hiervan worden de opdrachten, waar nodig, aangescherpt en de opties tot verlenging in kaart gebracht.
Gezondheid is een centraal thema in het gemeentelijke beleid en wordt ook prominent benoemd in het beleidsakkoord 'Samen leven in Leiden'. De ontwikkelingen in de maatschappij, zoals de coronacrisis, hebben het belang van een goede gezondheid, op zowel fysiek als mentaal gebied, aangetoond. Daarom zetten we in op onder andere het verbeteren van studentenwelzijn. We beschouwen gezondheid als fundamenteel onderdeel van alle beleidsterreinen. Daarom wordt er vanuit veel verschillende beleidsterreinen gewerkt aan de gezondheid van Leidenaars. Zo is gezondheid de rode draad door alle drie de thema’s van de opdracht voor de SSB. We maken gebruik van de aanwezige kennisinstellingen in Leiden en hun kennis op het gebied van gezondheid, bijvoorbeeld door middel van het Healthy Society Center (HSC). Het HSC stimuleert en faciliteert samenwerking en verbindt kennis, initiatieven en vraagstukken op het gebied van gezondheid en welzijn. Vanaf 2024 geven we invulling aan het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA), waarin de thema’s Sport, Gezondheid en Welzijn in samenhang opgepakt worden. Deze invulling gebeurt in lijn met het Integraal Zorgakkoord (IZA), waarvoor in 2024, in samenwerking met alle gemeenten van Holland Rijnland, het opgestelde regioplan wordt uitgevoerd. Leiden heeft van alle gemeenten in Holland Rijnland het mandaat gekregen om, in samenwerking met Zorg en Zekerheid en Transmuralis, deze uitvoering te bewerkstelligen.
Een grote uitdaging is de huisvesting van huisartsen in de stad. We gaan huisartsen ruimtelijk en organisatorisch steunen, door bij bouwprojecten aan te sturen op het creëren van ruimte voor de eerstelijnszorg en een ‘makelpunt’ huisartsenzorg te creëren. Dit punt heeft als belangrijkste taak om vraag en aanbod voor huisvestingslocaties samen te brengen. Er wordt daarnaast invulling gegeven aan de Brede Aanpak Mentale Gezondheid, waarbij we werken aan de versteviging van de onderwerpen Eenzaamheid, Geldzorgen en Levensvaardigheden en we kijken naar een verbreding naar de doelgroepen LHBTIQ+, intercultureel en studenten.
De transformatie-agenda Maatschappelijke Zorg richt zich op het realiseren van (tijdelijke) woon- of verblijfplekken, het doorontwikkelen van Wmo ondersteuning en de toegang tot Wmo, beschermd wonen en maatschappelijke zorg, het vergroten van bestaanszekerheid en het voorkomen van dakloosheid. Ook geven we uitvoering aan logeerzorg voor mensen met dementie.
In de (concept)wet Wet versterking regie volkshuisvesting is opgenomen dat iedere gemeente uiterlijk in 2026 een volkshuisvestingsprogramma (conform de structuur van de omgevingsvisie) moet hebben. Daarin moet onder meer de woonbehoefte en woonopgaven zijn opgenomen en de zorg- en ondersteuningsbehoefte van aandachtsgroepen en ouderen. In 2024 wordt de Leidse woonzorg(welzijn)visie afgerond en vastgesteld in samenwerking met partners als corporaties, marktpartijen, zorgkantoor en zorgpartijen en welzijnsorganisaties (zie Programma 6C Wonen voor meer informatie over de woonzorg(welzijn)visie).
Gezinnen met een stapeling van of complexe problematiek (ook wel multi-probleem-gezinnen) gaan we ondersteunen door middel van de werkplaats complexe casuïstiek. We zetten in op preventie en vroegtijdig ingrijpen, om opeenstapeling van problemen waar mogelijk te voorkomen. Daarnaast streven we er in 2024 naar om de regiefunctie bij multi-probleem-gezinnen verder in te zetten.
Voor de opvang van ontheemden is de grootste uitdaging in 2024 het geschikt maken van alternatieve locaties, omdat de huidige locaties tijdelijk zijn. We verkennen de mogelijkheden om circa 200 aanvullende opvangplekken voor asielopvang te realiseren in de stad. Daarnaast gaan we in 2024 verder met het Alrijne Houtlaan project. Hierbij worden statushouders gehuisvest in het Alrijne ziekenhuis, waar ze opgeleid worden voor een baan in de zorg. Met dit project wil de gemeente een belangrijke bijdrage leveren aan het oplossen van personeelstekorten in de zorg. Op het gebied van huiselijk geweld richten we ons, deels in samenwerking met Gouda binnen de Veiligheidsregio Hollands Midden, op preventie, het duurzaam stoppen van geweld en het herstel na geweld.
De herijking van het programma Leiden Inclusief is in 2023 vastgesteld. In 2024 geven we hier uitvoering aan. Programma Leiden Inclusief zet zich samen met de stad in om de ambitie te bereiken. We gaan onder andere aan de slag om de veiligheid en het welzijn van de LHBTIQ+ gemeenschap te verbeteren, voeren het plan van aanpak tegengaan racisme en discriminatie uit en toetsen of de gemeentelijke gebouwen en de openbare ruimte toegankelijk zijn. Binnen de organisatie werken we ernaartoe dat het personeelsbestand een betere afspiegeling is van de samenleving en er een inclusieve organisatiecultuur is. Met het Programma Leiden Inclusief willen we bereiken dat de inclusieve en gelijkwaardige denkwijze op ieder beleidsterrein en in de dienstverlening wordt toegepast. We werken ook in 2024 aan verdere bewustwording op dit thema zowel in de eigen organisatie als in de samenleving.
Het Programma Social Impact werkt integraal met expertise vanuit onder meer (mentale) gezondheid, onderwijs, werk & inkomen, armoede, laaggeletterdheid en kennis en economie. Tot het einde van 2023 staat het Programma Social Impact in het teken van de afronding en borging. Door het gesprek te voeren met diverse beleidsterreinen wordt niet alleen geborgd dat de resultaten van interventies bekend zijn en goede interventies die blijvend in een behoefte voorzien in reguliere programma’s kunnen worden opgenomen, maar wordt ook het domeinoverstijgend werken bestendigd. De raad wordt in Q1 geïnformeerd over de inspanningen en resultaten met een eindevaluatie en tevens toelichten hoe de borging heeft plaatsgevonden.