Inleiding
Leiden is en blijft een sociale stad waarin iedereen mee telt en meedoet. Voor alle inwoners blijven we in 2023 en daarna de Visie Sociaal Domein onverminderd uitvoeren. In 2019 (RV 19.0114) en in de Kaderbrief 2020-2024 zijn er voorstellen voor bijsturing in het sociaal domein gedaan. In dit hoofdstuk 'Doorontwikkeling Sociaal Domein' geven we vooral een financieel georiënteerde samenvatting van deze bijsturing en een samenvatting van de financiën binnen het hek rond het sociaal domein. Voor de inhoudelijke doorontwikkeling in het sociaal domein wordt verwezen naar de programma's 7 Jeugd & Onderwijs, 9 Maatschappelijke Ondersteuning en 10 Werk& Inkomen.
Definitie van het hek rond het sociaal domein
We willen onze visie realiseren en taken zo goed mogelijk uitvoeren binnen het beschikbare budget. We handhaven de huidige financiële systematiek waarin we de budgetten voor het sociaal domein bij elkaar betrekken. We hebben ervoor gekozen een hek te zetten rond het sociaal domein en een reserve sociaal domein in te stellen. In plaats van programmasturing binnen het programma, vindt hier sturing plaats binnen het sociaal domein. Dankzij dit hek komen positieve effecten van beleid terecht bij het sociaal domein om ook te kunnen blijven investeren en te vernieuwen in het sociaal domein. Een voorbeeld hiervan is de Sterke Sociale Basis. Door een sterke sociale basisinfrastructuur te realiseren verwachten we dat minder mensen een beroep doen op individuele Wmo-voorzieningen en/of het Sociaal Wijkteam. We verwachten ook dat deelname aan activiteiten binnen de Sterke Sociale Basis een dempend effect heeft op gebruik van jeugdhulp en participatievoorzieningen. Naast deze inhoudelijke keuze leidt het hek er ook toe dat er een financieel gesloten systeem ontstaat. Voor- en nadelen binnen het hek rond het sociaal domein worden verrekend met de reserve sociaal domein. Het hek rond het sociaal domein is gedefinieerd in het besluit van de Programmabegroting 2019. In de Kaderbrief 2020-2024 is besloten om, als er in de toekomst nadelige ontwikkelingen bij Hecht komen, deze uit de algemene middelen te dekken.
Het BUIG-budget, het rijksbudget waaruit de bijstandsuitkeringen worden gedekt, is buiten het hek geplaatst. Daarvoor is gekozen omdat in het verleden het BUIG-budget tijdens het lopende jaaar soms met vele miljoenen werd verlaagd. Dat zou tot ongewenste forse bijsturingen leiden binnen het sociaal domein als het BUIG-budget wel binnen het hek zou worden geplaatst. In de periode 2019 t/m 2021 zijn overigens forse voordelen gerealiseerd op het BUIG-budget, die toegevoegd zijn aan de algemene middelen.
Korte leeswijzer
In dit hoofdstuk komen achtereenvolgens de volgende twee onderwerpen aan de orde:
Samenvatting financiën binnen het hek rond het sociaal domein
Samenvatting begroting 2023 Sociaal domein | lasten | baten | saldo |
|---|---|---|---|
uit programma Onderwijs en Jeugd | 37.798.835 | -282.666 | 37.516.169 |
uit programma Maatschappelijke ondersteuning | 116.538.687 | -10.092.383 | 106.446.304 |
uit programma Werk en Inkomen exclusief DZB | 18.997.712 | -4.501.561 | 14.496.151 |
uit programma Werk en Inkomen onderdeel DZB | 32.075.777 | -11.183.171 | 21.183.171 |
totaal | 205.411.011 | -26.059.781 | 179.351.320 |
Reserve Sociaal Domein (1-1-2023) | |||
bestemd voor Vrouwenopvang * | 3.319.000 | ||
bestemd voor Beschermd Wonen * | 4.750.000 | ||
bestemd voor ESF Leidse regio | 150.000 | ||
bestemd voor Laaggeletterdheid * | 187.000 | ||
bestemd voor Sociaal domein overig | 13.164.000 | ||
bestemd voor opvangen risico's | 1.500.000 | ||
totaal reserve sociaal domein | 23.070.000 | ||
geraamde onttrekking 2023 | -3.970.000 | ||
geraamde storting 2023 | 0 |
Geraamde individuele onttrekkingen worden toegelicht onder het kopje programmakosten in de betreffende beleidsprogramma's.
Reserves
De reserve sociaal domein wordt gebruikt voor gerichte bestedingen, maar dient ook voor het opvangen van risico's binnen het hek rond het sociaal domein. Voor het opvangen van risico's wordt € 1,5 miljoen gereserveerd. De reserve wordt formeel gemuteerd na genomen raadsbesluiten en daardoor ontstaat er geen volledig beeld van de reserve. Er zitten immers bestedingsplannen in de pijplijn. Naast de officiële stand van de reserve sociaal domein wordt daarom ook een stand bijgehouden waarin de toekomstige ontwikkelingen zijn opgenomen. Een deel van de reserve bevat regionale middelen, die binnen de reserve apart zijn geoormerkt. Het betreft onder andere Beschermd wonen, Vrouwenopvang, Laaggeletterheid en ESF Leidse regio.
De Wet Sociale Werkvoorziening (WSW) is onderdeel van het sociaal domein, maar het resultaat op de WSW wordt verrekend met de bedrijfsreserve DZB. Het resultaat van Re-integratie Leiden wordt verrekend met de reserve sociaal domein. Wanneer de bedrijfsreserve DZB groter is dan 10% van de gerealiseerde lasten, dan vindt er afroming plaats ten gunste van de reserve sociaal domein.
Nieuw Beleidsakkoord Samen Leven in Leiden
Hieronder worden de bedragen genoemd uit het beleidsakkoord die opgenomen zijn in het 'gesloten' systeem sociaal domein. De ramingen zijn of gedekt door een onttrekking uit de reserve sociaal domein of uit de algemene middelen.
In Programma 7 Jeugd en Onderwijs, Programma 9 Maatschappelijke Ondersteuning en Programma 10 Werk & Inkomen wordt beschreven hoe we deze bedragen in willen zetten. In de paragrafen 'Programmakosten' die aan het eind van de programma's staan, is zichtbaar op welk beleidsterrein deze bedragen geraamd staan.
2023 | 2024 | 2025 | 2026 | |
|---|---|---|---|---|
Programma 7 Jeugd en Onderwijs | ||||
Bevorderen kansengelijkheid/gezondheid, aanpak multi probleemgezinnen | 600.000 | |||
Onttrekking reserve sociaal domein | -600.000 | |||
Programma 9 Maatschappelijke ontwikkeling | ||||
Leiden inclusief (activiteiten) | 80.000 | 80.000 | ||
Leiden inclusief (uitvoeringskosten)* | 225.000 | 225.000 | ||
Herdenking slavernijverleden | 100.000 | |||
Subsidieregeling huisvesting kwetsbare doelgroepen | 500.000 | |||
Onttrekking reserve sociaal domein | -500.000 | |||
Invulling taakstelling uit behoedzaamheidsruimte | 2.519.000 | 2.087.000 | ||
Vergroten leefbaarheid Transvaal** | 500.000 | |||
Tegengaan Eenzaamheid (t/m 2026) | 250.000 | 250.000 | 250.000 | 250.000 |
Onttrekking reserve sociaal domein | -250.000 | -250.000 | -250.000 | -250.000 |
Programma 10 Werk en Inkomen | ||||
Vergroten doelgroep Jeugdsport- en cultuurfonds naar 140% (structureel) | 85.000 | 85.000 | 85.000 | 85.000 |
Vergroten bestaanszekerheid (t/m 2026) | 300.000 | 300.000 | 300.000 | |
Onttrekking reserve sociaal domein | -300.000 | -300.000 | -300.000 |
Bedragen in €
*Deze post wordt via de kostenverdeelstaat toegerekend aan diverse programma's. Voor de herkenbaarheid is de € 225.000 in de tabel toegerekend aan Programma 9 Maatschappelijke Ondersteuning. In de Programmakosten van Programma 9 wordt deze verdeling inzichtelijk gemaakt.
** Vergroten leefbaarheid Transvaal: deze post is nu opgenomen in Programma 9, maar er zal nog worden afgestemd of het vergroten van de leefbaarheid slaat op het fysieke of op het sociale deel. Mogelijk wordt het later via een technische wijziging overgeheveld naar een ander programma.
Taakstelling sociaal domein
De afgelopen jaren is er een structureel tekort in het sociaal domein ontstaan. Er is bewust gekozen om deze taakstelling nog niet beleidsmatig in te vullen. Eerder werd gewacht op de verwachte extra rijksmiddelen voor jeugdzorg (die inmiddels geleid heeft tot een verlaging van de taakstelling) en op de komende herijking van het gemeentefonds. Het mogelijk afschaffen van het abonnementstarief bij de Wmo kan ook bijdragen aan een verlaging van de taakstelling evenals de ingezette herorientatie op de Wmo. In het nieuwe beleidsakkoord is de taakstelling op het sociaal domein voor 2024 en 2025 volledig ingevuld. Daarmee is het sociaal domein niet structureel sluitend. Vanaf 2026 staat er een structurele taakstelling geraamd van afgerond € 2,2 miljoen.
De structurele taakstelling vanaf 2026 wordt vooralsnog gedekt vanuit de structurele behoedzaamheidsruimte.