Inleiding

We willen in Leiden een sterke sociale basis bieden voor Leidenaars die wat extra hulp kunnen gebruiken als dat nodig is. Speerpunten in 2023 zijn: de focus op het verminderen van eenzaamheid voor verschillende doelgroepen en de aandacht voor het realiseren van een doorbraak in het verbeteren van kansengelijkheid en gezondheid voor multiproblem gezinnen. Door in te zetten op preventieve en vroegtijdige hulp, kan een stapeling van regelingen en kosten worden voorkomen.

Programma 9 maakt deel uit van het sociaal domein, samen met de programma's 7, 8C en 10. We ordenen het sociaal domein op basis van de niveaus uit de Visie Sociaal Domein. Kern van de visie is dat we willen dat iedereen meedoet en meetelt. De activiteiten in Programma 9 kunnen we beschrijven aan de hand van de niveaus uit de visie. Op het niveau van het stadsklimaat zetten we in op gezondheid, waarbij we het concept van positieve gezondheid centraal stellen. Alle kinderen moeten gezond kunnen opgroeien, iedereen moet gezond kunnen leven en men moet gezond oud kunnen worden. We willen dit bereiken met onder andere goede sportvoorzieningen en de speelrichtlijn, die voorschrijft dat bij nieuwe ontwikkelingen minimaal 10% van de ruimte geschikt moet zijn om te spelen. We willen een integrale aanpak voor het bevorderen van de gezondheid uitwerken en de samenwerking met kennisinstellingen verder onderzoeken. Daarnaast voeren we het programma Leiden inclusief uit, voor een inclusief en voor iedereen prettig leefbaar Leiden.

Collectief: we bieden via onze partners in de stad een breed toegankelijk palet aan voorzieningen, en als er gerichte hulp nodig is kunnen inwoners terecht bij de sociale wijkteams. Voor alle inwoners die daar behoefte aan hebben bieden we laagdrempelige activiteiten in de wijk, via de activiteiten van de Sterke Sociale Basis (SSB) partners SOL, Incluzio en BuZz, via ‘Een goede buur’ , via Huizen van de Buurt, mantelzorgondersteuning of ondersteuning van maatschappelijke initiatieven in wijk en buurt. We hebben aandacht voor eenzaamheid, zowel bij jongeren als bij ouderen en verkennen de voortzetting van het plan Leiden op Leeftijd. Dit gebeurt allemaal op het collectieve niveau. Op het individuele niveau zetten we ook in op gezondheid en op preventie door problemen eerder te signaleren en aan te pakken. Belangrijke ontwikkelingen rond voorzieningen op dat niveau zijn:

1. De decentralisatie maatschappelijke zorg (transformatie maatschappelijke zorg) per 2023. Zie voor toelichting 9D Kwetsbare inwoners;
2. De Wmo maatwerkvoorzieningen worden met ingang van 2023 via arrangementen ingekocht. Zie voor toelichting 9C Ondersteuning;
3. In het najaar van 2022 is het nieuwe kader voor de Sociaal Wijkteams aangeboden; in 2023 werken we aan de implementatie van de nieuwe taken volgend uit onder andere punt 1 en 2. Zie voor toelichting 9C Ondersteuning.

Hieronder lichten we een aantal voor 2023 belangrijke onderwerpen toe die breder zijn dan een specifiek beleidsterrein in dit programma, of die relaties hebben met andere programma’s.

Vluchtelingen Oekraïne
In 2022 is hard gewerkt aan het opvangen van vluchtelingen in de Oekraïne. Inmiddels staat er een infrastructuur voor deze groep, met een meldpunt en diverse opvanglocaties in de stad. Vele partners in de stad ontplooien activiteiten om deze vluchtelingen zich thuis te laten voelen in onze stad. Samen met onze SSB partners zijn vrijwilligers actief in het ondersteunen van Oekraïense vluchtelingen, van het betrekken van inwoners bij taallessen tot het organiseren van activiteiten. Onderwijs, (jeugd)gezondheidszorg, werk en een eerste ondersteuning in leefgeld is georganiseerd. De tijdelijke beschermingsmaatregel zal in ieder geval voortgezet worden tot 4 maart 2023. We verwachten dat de oorlog langer zal duren en bereiden ons dan ook voor om ook na 4 maart 2023 Oekraïense vluchtelingen een goede ondersteuning en noodzakelijke zorg te kunnen bieden.

Programma Social impact
Per 2022 is het Programma Social impact 2022-2023 in uitvoering gebracht. Het programma richt zich op het behapbaar maken van de sociale en maatschappelijke gevolgen van de coronacrisis in Leiden. We richten ons hiermee op het vergroten van gelijke kansen, het verminderen en voorkomen van geldzorgen, het verbeteren van de fysieke en mentale gezondheid en het verbeteren van taalvaardigheden en digitale vaardigheden. Daarbij voeren we ook het gemeentelijk aandeel van het Nationaal Programma Onderwijs uit, om kinderen en jongeren te ondersteunen bij hun ontwikkeling in en rond school. Vanaf het voorjaar 2022 zijn coronamaatregelen minimaal geweest, waardoor de samenleving ‘open’ ging en het leven weer meer zoals voor de pandemie opgepakt kon worden. Een groot deel van de Leidenaars is veerkrachtig, maar niet alle effecten van 2 jaar lockdowns en maatregelen zijn zomaar opgelost. Daar gaat de aandacht naar uit bij de uitvoering van het programma. Voor komend jaar zijn het vergroten van kansengelijkheid en het verbeteren van de mentale gezondheid van Leidenaars, in het bijzonder van jongeren, belangrijke speerpunten. Het programma is tijdelijk van aard en sluit aan bij en intensiveert de bestaande inzet van de gemeente, zowel in het sociaal domein als daarbuiten. Er is samenhang met de inzet vanuit programma 3, 7 en 10.

Gezondheid
Gezondheid is een centraal thema in het beleidsakkoord 'Samen leven in Leiden'. Corona heeft nogmaals laten zien hoe belangrijk een goede gezondheid is, zowel lichamelijk als mentaal. We beschouwen gezondheid daarom als fundamenteel onderdeel van alle beleidsterreinen. Zoals op de onderstaande beleidsterreinen:

• Gezondheid loopt als rode draad door alle drie de thema’s van de opdracht voor de SSB (‘Samen meedoen’, ‘Basiskracht’ en ‘Opgroeien’).
• Voldoende bestaanszekerheid is een belangrijk gegeven om te (kunnen) werken aan een gezonde levensstijl.
• Gezonde Kansrijke Start. Gezond opgroeien is een belangrijke voorwaarde voor kansengelijkheid Hiervoor wordt de verbinding gezocht met kansengelijkheid (Programma 7) en armoede (Programma 10).
• Sporten, spelen en bewegen bevorderen de gezondheid, zowel fysiek als mentaal (8C Sport en 7A Spelen en bewegen). We voeren het integrale beleidskader ‘Sport en Gezondheid: Samen maken we de stad gezond en actief 2019-2023’ (RV 19.0093) uit. Medio 2023 zal dit beleidskader worden geëvalueerd en zal gewerkt worden aan een nieuw beleidskader.
• Een van de ambities van het programma Social Impact Corona is ‘een betere fysieke en mentale gezondheid’.
• Kennis over gezondheid. We verbinden de hoofdthema’s Kennis en Gezondheid uit het beleidsakkoord ‘Samen Leven in Leiden’ via Leiden Kennisstad. Dit doen we via de verschillende samenwerkingsverbanden die we al hebben met Universiteit Leiden, LUMC en de Hogeschool Leiden. Centraal hierin staat het Healthy Society Centre (HSC). De planning is om het HSC te lanceren in 2023. In het HSC kunnen wetenschap, gemeente en inwoners elkaar vinden in het gezondheidsdomein.

Eenzaamheid en mentale gezondheid
In het beleidsakkoord 'Samen leven in Leiden' wordt expliciet aandacht besteed aan eenzaamheid en worden er ook meerjarig incidenteel middelen voor vrijgemaakt. We leggen vanaf 2023 extra focus op het bestrijden van eenzaamheid en zetten we in op het verbeteren van de mentale gezondheid van de Leidenaar. Niet alleen voor ouderen, maar juist ook voor jongeren én andere doelgroepen. We investeren in onze aanpak en verkennen hoe we nog meer impact kunnen maken in de bestrijding van eenzaamheid en het verbeteren van de mentale gezondheid. We zoeken nadrukkelijk de samenwerking met relevante partners in de stad, zoals SSB partners BuZz, SOL en Incluzio, en studentenverenigingen. Er wordt een concrete aanpak uitgewerkt. Begin 2023 zal de raad op de hoogte worden gesteld van de stand van zaken op dat moment. Het streven is om in het tweede kwartaal van 2023 tot een plan van aanpak te komen.

Leiden op Leeftijd/Incluzio
Eind 2022 loopt het actieplan Leiden op Leeftijd af. Aan het eind van dat jaar ontvangt de raad een evaluatie van de resultaten. Het actieplan is succesvol afgerond en op een aantal thema’s zijn ook al verdere stappen gezet. Een aantal acties zijn, door nieuwe inzichten die tijdens de loop zijn opgedaan, anders uitgevoerd of tijdelijk aangehouden om een groter resultaten te behalen. Voor de periode 2023-2026 ligt er op het gebied van ouderen geen nieuwe opdracht. Bij de evaluatie van Leiden op Leeftijd doen we een voorstel hoe een nieuwe opdracht ingericht zou kunnen worden, welke doelen daaraan gekoppeld moeten worden en welk budget daarvoor nodig is. Dit hangt ook samen met budget dat het rijk de komende jaren hiervoor vrijmaakt binnen het programma Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen.

Specifiek is er aandacht voor de koppeling tussen wonen en welzijn, waarbij nieuwe (geclusterde) woonconcepten bij kunnen dragen aan ontmoeting, sociale interactie en informele ondersteuning. Zie ook Programma 6 Wonen.

Programma Leiden inclusief
Eind 2021 is gestart met de uitvoering van het programma Leiden Inclusief. Het programma richt zich op emancipatie, inclusie en gelijke kansen. Het programma focust zich in 2022 en 2023 op deze zes programmalijnen:

1. Toegankelijkheid voor mensen met een beperking
2. Tegengaan racisme en discriminatie
3. Tegengaan discriminatie LHBTI+ gemeenschap
4. Diversiteit en inclusie ambtelijke organisatie
5. Gendergelijkheid
6. Herdenking slavernijverleden

In het oorspronkelijke Programmaplan zijn de eerste vier programmalijnen opgenomen. Naar aanleiding van de motie ‘Maak gendergelijkheid onderdeel van het programma Leiden Inclusief (M.21.0067.39) is Gendergelijkheid als vijfde lijn toegevoegd. In het Beleidsakkoord 2022-2026 'Samen leven in Leiden' is opgenomen dat we in Leiden in 2023 op gepaste wijze herdenken dat 150 jaar geleden de slavernij is afgeschaft. Dit onderwerp is als zesde programmalijn toegevoegd. Om hieraan uitvoering te kunnen geven is incidenteel €100.000 nodig. Daarnaast wordt het programma met twee jaar verlengd. In 2024 en 2025 is € 60.000 nodig voor activiteiten en €225.000 voor uitvoeringscapaciteit. Die capaciteit is verdeeld over verschillende beleidstereinnen, dit wordt toegelicht in de Programmakosten van dit programma.

Met het programma willen we bereiken dat de inclusieve denkwijze en aanpak op ieder beleidsterrein wordt toegepast. We werken aan bewustwording over dit onderwerp, zowel in de stad als in de gemeentelijke organisatie. Zo worden de netwerken in de stad verder geïntensiveerd en worden initiatieven met elkaar verbonden. In 2023 wordt ook het plan van aanpak tegengaan racisme en discriminatie afgerond en wordt met de uitvoering hiervan gestart. Binnen de organisatie ontwikkelen we het ambassadeursnetwerk door en wordt het personeelsbeleid onder de loep genomen.

Beleidsterrein 9A Sociale binding en participatie

9A1 Sociale binding en participatie van inwoners is hoog

Sterke sociale basis
In de SSB bieden de partners Stichting SOL, Incluzio en BuZz Leiden vraaggericht, overzichtelijk en toegankelijk een samenhangend geheel aan activiteiten en voorzieningen op stedelijk en wijkniveau aan, dat bijdraagt aan het welzijn van de Leidse inwoners. De gemeente investeert hiermee in een solide basisinfrastructuur. Ondanks tijden van corona is er een basis gelegd in de stad en vele dingen en samenwerkingen opgezet en georganiseerd. Ook op de social impact van corona wordt ingezet door de SSB partners. De focus ligt op het continueren en bestendigen van alles wat is opgezet en georganiseerd. Speciale aandacht gaat uit naar de mentale gezondheid onder jongeren, en met name (internationale) studenten, eenzaamheid en verborgen armoede/schulden. Zo is Incluzio bijvoorbeeld in eerste instantie gestart met het organiseren van pizza avonden voor studenten, in samenwerking met DUWO en Domino's. Hier bleek een grote behoefte aan. Elke keer waren er ongeveer 30 deelnemers, waarvan veel internationale studenten en studenten met onderliggende problemen (zoals bijvoorbeeld Adhd). Na de zomer wordt dit voortgezet als maandelijkse bijeenkomsten met een inhoudelijk thema. Ook zetten we in op het versterken van het contact en samenwerken met het mkb (kapper, slager, bakker, etc) om zich in te zetten voor het verminderen van eenzaamheid. Eenzaamheid kan daar veel sneller en eerder gesignaleerd worden. Insteek is dat deelnemende ondernemers vaker het gesprek erover aan gaan met klanten, geven het thema meer aandacht in hun winkel en kunnen actief doorverwijzen. Precieze invulling van deze werkwijze wordt nog uitgewerkt.

In 2022 is de optionele uitbreiding voor een algemene voorziening voor dagbesteding met Incluzio ingeregeld. Per 2023 zullen meer cliënten overgaan van de maatwerkvoorziening Wmo naar de reguliere daginvulling van Incluzio. Hierdoor wordt de sociale basis versterkt en zijn meer dagactiviteiten laagdrempelig en in de buurt beschikbaar. 

Mantelzorgondersteuning/respijtzorg
Mantelzorgers zijn van grote waarde voor onze stad. We bieden verschillende vormen van ondersteuning aan mantelzorgers via Incluzio en de partners in het Mantelzorgakkoord. Specifiek voor respijtzorg loopt er op dit moment het volgende:

• Op Holland Rijnland niveau wordt er binnen de werkgroep ouderen met zorgkantoor Zorg&Zekerheid gekeken naar het regionaal organiseren van respijtzorg (specifiek kortdurend verblijf/logeerzorg). Door het schaalniveau te vergroten zouden de kosten lager moeten zijn. Initiatieven hiervoor zitten in de verkennende fase.
• Vanuit het Mantelzorgakkoord Leiden loopt er een werkgroep respijtzorg. Één van de dingen waar deze werkgroep zich dit jaar op focust is het verkennen van de mogelijkheden voor een respijthuis/logeervoorziening in Leiden (of Leidse regio). Het akkoord is in 2021 opnieuw ondertekend door ActiVite, Coöperatie Sociaal Wijkteams Leiden, Gemeente Leiden, Gemiva-SVG, GGD Hollands Midden, GGZ Rivierduinen, Incluzio Leiden, Kwadraad, Leidse Vereniging van Mantelzorgers, Libertas Leiden, MEE Zuid-Holland Noord, Radius, R.K. Zorgcentrum Roomburgh en Topaz.

De verwachting is dat uiterlijk begin 2023 meer duidelijkheid is over de mogelijkheden voor respijtzorg voor Leiden en de regio. De raad zal geïnformeerd worden over de uitkomsten. 

9A1.2 Organiseren van activiteiten die participatie bevorderen en sociaal isolement voorkomen
We voeren de subsidieregeling ‘Maatschappelijke initiatieven’ uit. Doel is om mensen bij elkaar te brengen, te laten ontmoeten en te verbinden. We subsidiëren ontmoetingen waarbij mensen met verschillende achtergronden, leeftijden of geloven elkaar beter leren kennen, elkaar ook kunnen ondersteunen en gezamenlijk iets kunnen doen voor hun straat, buurt of wijk.

9A1.3 Bevorderen van cliëntbetrokkenheid en participatie op het gebied van maatschappelijke ondersteuning Door de Adviesraad Sociaal Domein zullen ook in 2023 weer verschillende adviezen worden uitgebracht op het gebied van de Wmo, Werk en Inkomen en Jeugd. Er is een goede samenwerking en de adviesraad wordt vaak in een vroeg stadium bij de beleidsvorming betrokken. 

9A1.4 Opdracht geven voor het uitvoeren van de vijf basisfuncties voor lokale ondersteuning van vrijwilligerswerk
De ondersteuning van vrijwilligers wordt uitgevoerd via de Sterke Sociale Basis (zie hierboven).

* De Veiligheidsmonitor is in 2021 anders van opzet dan eerdere jaren, waardoor de uitkomsten met voorgaande edities niet goed te vergelijken zijn. Daarom is bij de realisatiewaarden alleen 2021 vermeld.
** Realisatieaarde van 2021 was lager dan die in 2019. We gaan ervan uit dat corona hier een rol in heeft gespeeld. De streefwaarden vanaf 2023 zijn daarom naar beneden bijgesteld.

Een overzicht van realisatie- en streefwaarden van de indicatoren (ook uit vorige begrotingen) staat op LeideninCijfers.

Beleidsterrein 9B Preventie

9B1.1 Organiseren van een samenhangend aanbod van informatieverstrekking, advies en cliëntondersteuning

De laagdrempelige inloopfunctie dichtbij inwoners in de wijk ‘Een goede buur’ wordt door Incluzio in de Huizen van de Buurt in 2023 voortgezet. Minimaal drie keer per week is er het spreekuur ‘Een Goede Buur’ waarin bewoners met eenvoudige vragen bij Incluzio in de Huizen van de Buurt terecht kunnen. Een medewerker van het Sociaal wijkteam (SWT) sluit aan om complexere casussen direct op te pakken. Ook wordt er bijvoorbeeld samengewerkt met Leren met de Stad waarin studenten Sociaal Juridische Dienstverlening (SJD) aansluiten voor juridische vragen en sluit de buurtsportcoach aan voor aanvragen voor het Jeugdfonds Sport en Cultuur en nu ook het Volwassenfonds Sport & Cultuur, zie programma 7C3.
In 2023 werken we verder aan de bekendheid en toegankelijkheid van onafhankelijke cliëntondersteuning.

9B2.1 Uitvoeren van wettelijke taken basisgezondheidszorg

Hecht
De uitvoering van de Wet Publieke Gezondheid is belegd bij de regionale gezondheidsdienst Hecht via een gemeenschappelijke regeling (GR). Hecht voert haar taken uit voor de regio Hollands Midden. Hecht voert drie soorten taken uit voor de gemeente: wettelijke taken die bij Hecht belegd moeten worden (zoals infectieziektebestrijding), wettelijke taken waarvan de gemeente kiest om deze bij Hecht te beleggen en extra taken zonder wettelijke opdracht. Hecht voert onder andere de taken rond jeugdgezondheidszorg uit. Zie hiervoor Programma 7 Jeugd & Onderwijs.

In 2023 werkt Hecht verder aan het programma Hecht24, met als doel door verschillende aanpassingen in de organisatie in de toekomst met haar kennis en kunde een waardevolle bijdrage te blijven leveren aan gezondheid en gezond leven. Indien dit vereist is zal Hecht ook weer een rol spelen in de bestrijding van het coronavirus. De verwachting is dat dit, als dit het geval is, zoals ook in eerdere jaren bekostigd wordt door de rijksoverheid.

Hecht zal in 2023 de wijzigingen uit de “Wet gemeenschappelijke Regelingen” moeten doorvoeren. In de aanpassing van deze wet (ingang 01-07-2022) komt er meer invloed op GR vanuit de volksvertegenwoordiging en heeft de GR een actieve informatieplicht (Zie paragraaf Bedrijfsvoering). Hecht heeft tot juli 2024 om de veranderingen van deze nieuwe wetgeving te implementeren.

Samenwerking met Zorg & Zekerheid
Leiden coördineert de landelijk afgesproken regionale samenwerking met de zorgverzekeraar voor de thema’s GGZ, Ouderen en Preventie. De gemeente is daarmee ook aanspreekpunt namens de regio Holland Rijnland voor de VNG en het Ministerie van VWS. In 2023 wordt verder gewerkt aan (de realisatie van) regionale samenwerkingsagenda’s voor de drie thema’s.

Huisvestingsproblematiek huisartsen
In mei 2022 hebben huisartsen een brandbrief opgesteld over ervaren problemen met huisvesting. Voor onze inwoners is het van belang dat zij makkelijk en eenvoudig een huisarts tot hun beschikking hebben. Een goede eerstelijnsgezondheidszorg werkt preventief en voorkomt dat problematiek verergerd en daarna duurdere (tweede)lijnszorg nodig is. Gezamenlijk met huisartsen, koepelorganisatie en zorgverzekeraar zullen wij de aard en omvang van de huisvestingsproblematiek onderzoeken.

9B3.1 Leidenaars hebben kennis van een gezonde en actieve leefstijl
Vanuit de SSB partners wordt er aandacht geschonken aan het stimuleren van een gezonde en actieve levensstijl van de Leidenaars. Daarnaast zal er 2023 verder invulling gegeven worden aan het Leids Preventieakkoord. In de uitvoering van het preventieakkoord wordt er gericht op de onderwerpen Roken & Overgewicht van het nationaal preventieakkoord en de onderwerpen Mentaal Welzijn & Integrale samenwerking. In het akkoord wordt aandacht besteed aan deze doelstelling, maar ook aan de doelstellingen 9B3.2 & 9B3.3. Net als in 2021 & 2022 ontvangt de gemeente in 2023 een subsidie van € 60.000 voor de uitvoering van dit akkoord. De uitvoering van dit akkoord richt zich specifiek op de wijken Leiden Noord en Zuid-West.

9B3.2 Leidenaars gaan verantwoord om met genotmiddelen
In 2023 zal er verder invulling worden gegeven aan het actieplan ‘Rookvrije kindomgeving 2019-2023’. Dit actieplan richt zich op het creëren van een rookvrije generatie en het terugdringen van roken op locaties waar veel kinderen komen zoals scholen, sportverenigingen, speeltuinen. In aanvulling hierop wordt er verder ingezet op het rookvrij maken van sportverenigingen en locaties waar veel kinderen komen vanuit het Leids Preventieakkoord.

9B3.3 Leidenaars hebben een gezond gewicht
In 2023 zal er, net als in vorige jaren, aandacht zijn voor het gezonde gewicht van jongeren, volwassenen en specifieke (kwetsbare) groepen. Hieraan wordt onder andere door middel van de buurtsport-coach regeling uitvoering gegeven door de SSB partners. De SSB partners zetten in op het meer laten bewegen van specifieke groepen om zo, onder andere, een gezonder gewicht te bereiken en te behouden.

Een overzicht van realisatie- en streefwaarden van de indicatoren (ook uit vorige begrotingen) staat op LeideninCijfers.

Verbonden partijen
Hecht bewaakt, beschermt en bevordert de gezondheid en het welbevinden van de burgers in de regio Hollands Midden in zowel reguliere als crisisomstandigheden (zoals tijdens de coronacrisis en bij de opvang van Oekraïense vluchtelingen). In 2023 zullen zij verdere invulling geven aan het programma Hecht24 om zo de organisatie wendbaar te maken. Op deze manier kan Hecht ook in de toekomst met haar kennis en kunde een waardevolle bijdrage te kunnen blijven leveren aan gezondheid en gezond leven.
Zie voor meer informatie de paragraaf verbonden partijen.

Beleidsterrein 9C Ondersteuning

Onder beleidsterrein 9C Ondersteuning vallen meerdere activiteiten: 1) de activiteiten van het SWT die de toegangspoort tot individuele hulp en ondersteuning vormen en 2) het inkopen en verstrekken van hulp en ondersteuning, in de vorm van maatwerkvoorzieningen. Er bestaat veel samenhang tussen de doelen 9C1 en 9C2 en daarom beschrijven we integraal wat er in 2023 te gebeuren staat.

Ontwikkeling taken SWT's
Er komt een nieuw kader voor de SWT's (ovv besluitvorming najaar 2022). In het kader zijn nieuwe doelen en taken voor de sociaal werkers beschreven. Het jaar 2023 zal voor de SWT's in het teken staan van de implementatie en uitvoering van nieuwe taken uit het nieuwe Kader Sociaal Wijkteam in Leiden, ervaringen opdoen, leren en evalueren. Concreet betekent deze ontwikkeling dat meer mensen begeleiding van het SWT zelf gaan krijgen.
We maken een beweging naar:
• Stevigere regierol op het uit te voeren arrangement Wmo door het SWT
• Verstrekking nieuw ingekochte arrangementen
• Steeds grotere rol voor leden van het SWT in het begeleiden van cliënten maatschappelijke zorg en beschermd wonen. In twee jaar tijd wordt toegewerkt naar het toegang verlenen voor deze nieuwe groep cliënten
• Meer individuele begeleiding geboden door medewerkers van het SWT zelf
• Intensivering samenwerking met Jeugdteams voor betere afstemming hulp aan gezinnen en een soepelere overgang van 18- naar 18+, ofwel vanuit de Jeugdwet naar Wmo
• Gemakkelijker mensen doorverwijzen naar de SSB door het SWT omdat bijvoorbeeld voor recreatieve dagbesteding geen indicatie meer nodig is (zie onder 9A1)

Nieuwe inkoop Wmo maatwerkvoorzieningen
De nieuwe contracten die in 2022 zijn voorbereid gaan in 2023 in. Concreet betekent dit dat sommige cliënten op termijn een andere aanbieder gaan krijgen. Elementen van de nieuwe inkoop zijn:
• Compacter aanbiedersveld, waardoor het samen aan de slag gaan met ontwikkelopgaven mogelijk wordt
• Arrangementen in plaats van losse maatwerkvoorzieningen
• Samenhang tussen begeleiding en beschut en beschermd wonen (zie ook 9D)
• Geleidelijke instroom van cliënten in het arrangementenmodel
• Verkenning mogelijkheden respijtzorg (zie ook 9A)
• Sterkere sociale basis door deel van de dagbesteding vrij toegankelijk te maken (via Incluzio). Verkenning welke activiteiten die nu onder maatwerkvoorzieningen vallen nog meer in de sociale basis aangeboden kunnen worden (zie ook 9A1)
• In de nieuwe inkoop hebben we de Wmo begeleiding en de door te decentraliseren Beschut en Beschermd Wonen samengebracht en gaan we werken met een veel compacter aanbiedersveld, zodat we beter samen met aanbieders met de ontwikkelopgaven aan de slag kunnen. We doen dit voor de voorzieningen wonen met ondersteuning, ondersteuning aan diverse doelgroepen volwassenen en aan mensen met ouderdomsgerelateerde problematiek en de voorziening huiselijke ondersteuning

Aanpassing titel prestatie 9C1.1
Omdat de Sociale Wijkteams sinds 2022 Sociaal wijkteams heten, wordt prestatie 9C1.1 aangepast van 'Organiseren toegang zorg en welzijn door middel van Sociale Wijkteams' in 'Organiseren toegang zorg en welzijn door middel van Sociaal wijkteams'.

Effectindicatoren bij 9C Ondersteuning

Algemeen: ten opzichte van de Programmabegroting 2022-2025 is indicator 9C2.c 'Percentage Leidenaars van 75 jaar en ouder dat zelfstandig woont' niet meer opgenomen. Dit percentage zegt niet of ze ook daadwerkelijk zelfstandig kunnen wonen en gaat de komende jaren toenemen door landelijke ontwikkelingen).

Een overzicht van realisatie- en streefwaarden van de indicatoren (ook uit vorige begrotingen) staat op LeideninCijfers.

Beleidsterrein 9D Kwetsbare groepen

9D1.1 Uitvoering geven aan preventie en herstel t.a.v. verslaving en dak- en thuisloosheid

Subsidieregeling verslavingszorg
In 2023 wordt de verslavingspreventie op het niveau van Leidse regio uitgevoerd in plaats van in Holland Rijnland. De inhoud wordt nog voor een jaar (tot aan 2024) voortgezet.
2023 wordt gebruikt om een specifieke subsidieregeling in te richten die recht doet aan de vraag van de brede doelgroep verslavingszorg ((ex-)verslaafden, naasten en netwerkpartners), en die het mogelijk maakt om beter te sturen op resultaten. Deze nieuwe subsidieregeling zal vanaf 2024 ingaan. Via de nieuwe subsidieregeling worden zowel diensten die betrekking hebben op verslavingspreventie en als op maatschappelijk herstel 'ingekocht'. Dit doet de gemeente Leiden samen met de Leidse regio.

• In 2022 is een integraal preventieplan voorkomen dakloosheid Leidse Regio vastgesteld. In 2023 wordt het preventieplan in Leiden geïmplementeerd.
• In 2023 wordt er een inlooplocatie gerealiseerd voor dak- en thuisloze alleenstaanden, jongeren en gezinnen uit de Leidse regio die te maken hebben met (dreigende) dakloosheid. De inloop heeft onder andere als functie het verstrekken van informatie maar ook het warm overdragen van inwoners naar de goede organisaties.
• De SWT's worden direct betrokken bij een situatie van dakloosheid van een Leidse inwoner. Het SWT is in die casussen de procesregisseur. Het SWT houdt overzicht en stuurt op het realiseren van alle afspraken gemaakt door de verschillende betrokken partijen.

9D1.2 Uitvoering geven aan toeleiding naar zorg van mensen met verslavings- en psychiatrische problematiek en begeleiding van ex-gedetineerden en vreemdelingen in nood

Ex-gedetineerden
In 2023 zijn nog steeds tijdelijke opvangplekken bij Exodus beschikbaar voor ex-gedetineerden uit Holland Rijnland. Echter, deze voorziening wordt vanaf 2023 gesubsidieerd door Holland Rijnland en niet meer door de (centrum-)gemeente Leiden.

Ongedocumenteerden (vreemdelingen in nood)
Naar aanleiding van het raadsbesluit met betrekking tot ´21.0106 / Amendement A.21.0106: ‘Stabiele situatie voor ongedocumenteerden in Leiden´ zijn eenmalig extra middelen beschikbaar gekomen voor de
ondersteuning van activiteiten voor ongedocumenteerden specifiek voor de periode 2022-
2024, in afwachting van de landelijke politieke ontwikkelingen en evaluatie van de pilot Landelijke Vreemdelingen Voorziening.

9D1.3 Uitvoering geven aan opvang en huisvesting van kwetsbare groepen
Met de decentralisatie maatschappelijke zorg (transformatie maatschappelijke zorg) per 2023 worden regionale taken overgeheveld naar subregionaal of lokaal niveau. Uitgangspunt is hierbij om inwoners die aangewezen zijn op deze vormen van ondersteuning zorgcontinuïteit te bieden en tegelijkertijd de komende jaren te investeren in voldoende, passend en tijdig beschikbaar aanbod. De huisvesting van kwetsbare doelgroepen waarbij we zorgen voor opvang is ons uitgangspunt.

1. Vanaf 2023 is de gemeente Leiden zelf verantwoordelijk voor het realiseren van crisisopvang voor Leidse dakloze alleenstaanden, jongeren en gezinnen die en behoren tot de doelgroep maatschappelijke opvang en die geen 24/7 toezicht en begeleiding nodig hebben. Dit doet de gemeente Leiden in samenwerking met de Leidse regio.
2. 2023 wordt gebruikt om een specifieke subsidieregeling in te richten die recht doet aan de huidige vraag naar ambulante en lokale crisisopvang voor alleenstaanden, jongeren en gezinnen. Tevens wordt een meerjarige ontwikkelagenda opgesteld met als doel een crisisopvang die zo lokaal mogelijk is en gericht is op een duurzaam herstel. Denk hierbij aan het realiseren van crisisopvang waar dak- en thuisloze alleenstaanden, jongeren en gezinnen kunnen blijven wonen na de eerste periode van 3 maanden die gericht is op stabilisatie. Tevens biedt de nieuwe subsidieregeling de mogelijkheid om beter te sturen op resultaten doelgroep verslavingszorg ((ex-)verslaafden, naasten en netwerkpartners), en het mogelijk maakt om beter te sturen op resultaten .

Huisvesting bijzondere doelgroepen
Per 1 januari 2023 wordt elke gemeente in Holland Rijnland zelf verantwoordelijk voor de huisvesting van kwetsbare groepen. In Leiden zijn vanuit de bestaande centrumrol relatief veel voorzieningen voor de opvang van kwetsbare mensen. De verschuiving in verantwoordelijkheid leidt ertoe, dat Leiden de komende jaren voorzieningen moet afbouwen, waar andere gemeenten juist voorzieningen zullen moeten opbouwen. Een uitzondering wordt gemaakt voor opvangmogelijkheden voor jongeren: hier is sprake van een tekort en is uitbreiding nodig. Er zal worden ingezet op een beweging van minder intramurale zorg naar zelfstandig wonen in de wijk met ambulante ondersteuning voor die cliënten waarbij dat mogelijk is. Ook zal een start worden gemaakt met het scheiden van wonen en zorg, met als streven de cliënt meer regie te geven over het eigen leven. De grootste uitdaging blijft het creëren van meer mogelijkheden voor uitstroom uit intramurale opvang naar zelfstandige sociale huurwoningen: het aantal woningen dat via de contingent-regeling beschikbaar wordt gesteld is niet voldoende. In 2023 zal verder invulling worden gegeven aan de prestatieafspraak met de woningcorporaties om 10% van de toevoeging in de nieuwbouw wordt voor de huisvesting van de bijzondere doelgroepen ingezet (Prestatieafspraken 2020 - 2025).

Statushouders
Gezien de aanhoudende druk op de asielketen heeft het Rijk aangegeven dat gemeenten rekening moeten houden met (nog) een verhoging van het aantal statushouders dat Leiden moet huisvesten voor 2022. De verwachting is dat deze lijn zich ook doorzet in 2023. In 2023 continueren we onze inzet voor de huisvesting van statushouders. Naast de afspraken met de corporaties we ook in op het (laten) realiseren van tijdelijke locaties voor huisvesting van statushouders. Deze locaties dragen bij om versnelde opgaves en/of een verhoogde taakstelling in de toekomst beter op te kunnen vangen zonder dat onevenredige druk wordt gelegd op andere woningzoekenden.

Asielzoekerscentrum
De afgelopen jaren zijn veel opvangplekken voor vluchtelingen afgebouwd. We zien echter nu weer een sterke toename in het aantal asielaanvragen door vluchtelingen. Er is een groot tekort aan opvangplekken en er is geen ruimte meer in de bestaande opvangcentra van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) om mensen op te vangen die asiel aangevraagd hebben of een verblijfsvergunning hebben. Het Rijk heeft daarom het dringende verzoek gedaan aan regio’s en individuele gemeenten om het mogelijk te maken om opvangplekken te realiseren. Gemeente Leiden is op zoek gegaan naar mogelijkheden om tegemoet te komen aan deze oproep en heeft de Haagse Schouwweg 8a als geschikte locatie voorgesteld aan het COA. Deze locatie is voor de periode van maximaal vijf jaar voor opvang beschikbaar.
Er is plek voor ongeveer circa 300-400 asielzoekers. In 2023 zullen wij de opvang voor asielzoekers continueren. Ook sluiten wij niet uit dat er opnieuw een noodzaak ontstaat om tijdelijke crisisopvang en/of noodopvang te bieden, zoals in 2022 een aantal weken heeft plaatsgevonden in de 3Oktoberhal.

Oekraïners
Zie inleiding Programma 9.

9D2 Verminderen van (de gevolgen van) huiselijk geweld

9D2.1 Uitvoering geven aan maatregelen die het voorkómen van geweld in huiselijke kring, het stoppen van geweld en het herstel van veiligheid in het huishouden of gezin bevorderen
De aanpak van huiselijk geweld en kindermishandeling vraagt een lange adem. De ambities zoals geformuleerd in de Regiovisie Hollands Midden 2019-2023 ‘Geweld hoort nergens thuis’ zijn onverkort van toepassing. Komend jaar wordt gewerkt aan de actualisatie van de regiovisie, met onder andere aandacht voor het Toekomstscenario Kind- en Gezinsbescherming. Dit toekomstscenario heeft tot doel de jeugdbeschermingsketen in de toekomst slimmer en effectiever te organiseren, waarbij het belang van kind en gezin centraal staat. Dat landelijk ontwikkeltraject kent gaat uit van een termijn van 5 à 10 jaar. Een regionale werkgroep geeft hier de komende jaren met betrokken partijen invulling aan. Veilig Thuis gaat bij een melding altijd direct na of het om een crisis of spoedzaak gaat en neemt daar direct actie op. Tevens legt Veilig Thuis na een melding vaak telefonisch contact met de betrokkenen waarover de melding gaat. Dit krijgt in het werkproces prioriteit om te zorgen dat casussen aan het begin van het traject goed gescreend worden.

Uit landelijk onderzoek blijkt dat één op de 20 thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder ooit te maken krijgt met ouderenmishandeling. Dit is een specifieke vorm van huiselijk geweld, waarbij aan de kant van de oudere sprake is van afhankelijkheid. Er is een plan van aanpak ouderenmishandeling opgesteld met als doel meer zicht op de aard en omvang van het probleem, bewustwording en deskundigheidsbevordering. Financieel misbruik is een veel voorkomende vorm van ouderenmishandeling. Onderdeel van de aanpak ouderenmishandeling is een Lokale Alliantie (Financieel) Veilig Ouder Worden, die wordt geformaliseerd met een samenwerkingsconvenant. Deze Leidse Lokale Alliantie heeft als doel om bewustwording te vergroten en (lokale) samenwerking te versterken onder de (semi-)professionals die met ouderen werken. Het is voor deelnemende professionals een manier om met voorheen ketenvreemde partners kennis te delen, inzichten te vergroten, (financieel) misbruik te voorkomen en elkaar te helpen bij de aanpak.

Daarnaast vraagt een aantal thema’s om doorlopende aandacht, zoals het werken volgens de Meldcode, de deskundigheid van lokale teams en een goede samenwerking tussen alle betrokken partijen. Alle partners werken daarbij volgens eenzelfde landelijk erkende methodiek van gefaseerd samenwerken aan veiligheid. Naast aandacht voor slachtoffers van geweld wordt tevens ingezet op gedragsverandering van plegers van geweld.

9D2.2 Uitvoering geven aan opvang van slachtoffers van geweld in huiselijke kring
Vrouwenopvang Rosa Manus wordt erkend als expert op het gebied van evident huiselijk geweld en gaat uit van het principe ambulant tenzij. Dat betekent inzet van ambulante hulp als dat kan, opvang indien nodig en regionaal waar mogelijk. Rosa Manus voldoet aan de kwaliteitseisen van het landelijke keurmerk voor Vrouwenopvang organisaties. Bij de hulp en begeleiding aan cliënten gaat Rosa Manus uit van het vertrouwen dat individuen, partners en gezinnen in staat zijn hun leven weer zelfstandig vorm en inhoud te geven.

Rosa Manus heeft tot doel evident huiselijk geweld te stoppen en vrouwen een nieuwe start bieden na (veelal traumatische) ervaringen. De begeleiding van kinderen is gericht op bescherming en het vergroten van weerbaarheid. Traumascreening en eventuele traumahulp maken deel uit van het programma, dat geldt voor vrouwen en kinderen. Het doorbreken van intergenerationele overdracht van huiselijk geweld is een belangrijk streven. Tevens is er aandacht voor herstel van het contact van kinderen met hun vader. Daarnaast biedt de vrouwenopvang ondersteuning aan lokale teams en draagt daarin bij aan deskundigheidsbevordering.

* In 2021 heeft de Binnenvest 326 unieke cliënten, waarbij er 132 zijn gekenmerkt als recent daklozen. VNG en Ministerie VWS hebben samen een landelijke monitor Dakloosheid om dakloosheid structureel te kunnen monitoren. Vanaf eind augustus 2022 worden de eerste data hiervoor verzameld. Naar aanleiding van de bekendmaking van deze monitor, zullen er nieuwe indicatoren worden opgesteld. Daarom zijn er op dit moment geen streefwaarden voor indicator 9D1.a opgesteld. Ook indicatoren 9D1.b en 9D1.c zullen worden herzien.
** De Binnenvest maakt geen onderscheid meer tussen nachtopvang en crisisopvang. Om deze reden is besloten indicator 9D1.d 'Gemiddelde verblijfsduur in de crisisopvang in dagen' niet meer op te nemen, omdat dit niet meer meetbaar is.
*** Ten opzichte van de Programmabegroting 2022 is indicator 9D1.e 'Percentage mensen met beschermd wonen indicatie op wachtlijst (overbruggingszorg) ten opzichte van het totaal aantal unieke personen met een indicatie BW' vervangen door 9D1.e 'Gemiddelde wachttijd in aantal maanden na uitstroom van de wachtlijst beschermd wonen cliënten Leidse regio'. Let op: uitstroom van de wachtlijst betekent hierin dus instroom in een voorziening óf een andere reden (verhuizing, toch niet willen, overlijden, etc.). De nieuwe indicator geeft een beter beeld van de huidige stand van zaken van de wachttijden. De streefwaarden en realisatiewaarden voor deze indicator zijnnog niet vastgesteld.
**** Voor indicator 9D1.f zijn geen streefwaardes voor aankomende jaren opgenomen omdat het Rijk deze per half jaar bepaalt.

Een overzicht van realisatie- en streefwaarden van de indicatoren (ook uit vorige begrotingen) staat op LeideninCijfers.

Kaderstellende beleidsstukken

Inleiding

• Visie Sociaal Domein (RV 19.0029)
• Programma Leiden Inclusief (BW 21.0317)
• Programma Social Impact (RV 21.0146)

9A en B

• Financiën Uitvoering programma Sterke sociale basis (RV 19.0005);
• Op weg naar de toekomstige Sterke Sociale Basis (BW 19.0280);
• Beleidskader sport en gezondheid 2019-2023 `Samen maken de stad gezond en actief’ (BW 19.0380 / RV 19.0093);
• Beleidskader Spelen en Bewegen (RV 17.0081);
• Preventie- en handhavingsplan alcohol 2019 – 2022 (BW 19.0392);
• Zienswijze op Kadernota 2020 RDOG HM (RV 19.0010); 
• Wijkenvisie Roomburg / Meerburg Leiden 2030 (RV 17.0048);
• Deelverordening subsidieregeling maatschappelijke initiatieven Leiden 2020 (BW 19.0349);
• Beschikbaar stellen middelen wijkaanpak JUP en Diamantplein (RV 18.0015);
• Wijkvisie Prinsessenbuurt & de Hoven Leiden – (laat) de bewoner van noord aan het woord (RV 18.0018);
• Versterken buurtfunctie door investering in mfa nieuw pancrat / eksterpad (RV 17.0007);
• Besteding middelen mantelzorg (BW 17.0467).

9C

• Kader sociale wijkteams in Leiden (RV 17.0077);
• Toekomst integraal pgb in Leiden (RV 17.0035);
• Toekomst huishoudelijke ondersteuning en eigen bijdrage systematiek (RV 17.0021).

9D

• Concept ‘Woonvisie 2020-2030; Goed wonen in Leiden' (BW 19.0426 / RV 19.0104);
• Investering maatschappelijke zorg (RV 18.0089);
• Regiovisie Hollands Midden 2019-2023 ‘Geweld hoort nergens thuis’ (RV 18.0126);
• Regionaal Beleidskader Maatschappelijke Zorg 2017 – 2025 (RV.16.0106).

Programmakosten

Budgettaire ontwikkelingen
De daling van de lasten en/of de stijging van de baten worden onder andere veroorzaakt door de indexering van budgetten, doorrekening van de kostenverdeelstaat en de kapitaallasten die zijn berekend vanuit het meerjareninvesteringsplan 2023-2026. Beleidswijzigingen met financiële consequenties worden hierna per beleidsterrein toegelicht.

Beleidsterrein Sociale binding en participatie
In 2022 zijn incidentele budgetten geraamd voor de wijkvisie Roomburg Meerburg (€ 450.000), Stimuleren wijkinitiatieven (€ 200.000), Samen meedoen/social impact (€ 155.000) en Basiskracht/social impact (€ 135.000).
In het voorjaar van 2022 is het actieplan Studentenwelzijn vastgesteld, onderdeel van het programma Social impact. In 2023 is hiervoor € 40.000 geraamd, gedekt uit de reserve sociaal domein.

Nieuw beleid Beleidsakkoord Samen Leven in Leiden
Er is in 2023 incidenteel € 500.000 opgenomen voor verbetering van de leefbaarheid in Transvaal.
In de periode 2023 t/m 2026 is jaarlijks € 250.000 beschikbaar gesteld voor het bestrijden van eenzaamheid inclusief de hiervoor benodigde beleidscapaciteit, gedekt uit de reserve sociaal domein.
Het gemeentebrede programma Leiden Inclusief wordt met twee jaar verlengd. In 2023 is incidenteel € 100.000 opgenomen voor de herdenking van het slavernijverleden (onderdeel van Leiden Inclusief). Voor de verlenging is jaarlijks € 80.000 op dit beleidsterrein beschikbaar gesteld voor activiteiten in 2024 en 2025. Daarnaast is jaarlijks € 225.000 beschikbaar gesteld voor uitvoeringscapaciteit in 2024 en 2025 waarvan € 20.000 op dit beleidsterrein. De totale post van € 225.000 is via de kostenverdeelstaat toegekend aan diverse beleidsterreinen. Hieronder wordt de verdeling inzichtelijk gemaakt. De totaaltelling van de tabel komt niet exact uit op € 225.000 als gevolg van afrondingsverschillen.

Beleidsterrein Preventie
Er is incidenteel € 108.000 uitgetrokken voor het verkrijgen van inzicht in het huisvestingsvraagstuk van de Leidse huisartsen en mogelijke oplossingsrichtingen voor het oplossen van huisvestingsproblemen voor de korte en (middel)lange termijn.
In 2022 zijn incidentele budgetten geraamd voor Onafhankelijke clientondersteuning (€ 400.000, gedekt door bijdrage van het Rijk) en vrijwillige mantelzorg (€ 90.000).
In 2022 is een incidentele bijdrage van € 50.000 geraamd voor het Healthy Society Center. (Dit zal worden gecontinueerd in 2023, maar zal formeel geregeld worden in de kaderbrief 2023-2027).
Vanaf 2023 wordt structureel € 33.000 extra ontvangen voor versterking van de dienstverlening als uitvloeisel van de parlementaire ondervragingscommissie kindertoeslagen, de zogenaamde POK-middelen (meicirculaire 2022).

Nieuw beleid Beleidsakkoord Samen Leven in Leiden
Het gemeentebrede programma Leiden Inclusief wordt met twee jaar verlengd. Er is jaarlijks € 225.000 beschikbaar gesteld voor uitvoeringscapaciteit in 2024 en 2025, waarvan € 9.000 op dit beleidsterrein.

Beleidsterrein Ondersteuning
In 2022 zijn incidentele budgetten geraamd voor het Sociaal wijkteam (programma Social impact € 193.000) en voor de implementatie bij het SWT van de suite sociaal domein (€ 238.000).
Vanaf 2023 zijn de Wmo-budgetten voor huishoudelijke ondersteuning, vervoersvoorzieningen, individuele begeleiding en groepsbegeleiding structureel verhoogd met in totaal € 1,15 miljoen in verband met de verwachte stijging van het aantal gebruikers (Kaderbrief 2021-2024). De verwachte toename van het aantal gebruikers zou ook moeten leiden tot een hogere opbrengst van € 50.000 aan eigen bijdragen.
Het Rijk heeft valpreventie, als kostenbesparende preventiemaatregel, in het Coalitieakkoord opgenomen. Het Rijk verwacht door meer aandacht aan te besteden aan valpreventie de kosten voor huishoudelijke hulp te verlagen. Om die reden heeft het Rijk alvast een bezuiniging ingeboekt van € 57.000 vanaf 2023 oplopend naar € 92.000 vanaf 2026 (meicirculaire 2022).
Vanaf 2025 wordt naar verwachting het abonnementstarief afgeschaft en zal de hoogte van de eigen bijdragen weer inkomensafhankelijk worden. Dit zal leiden tot een hogere ontvangst aan eigen bijdragen van € 500.000 vanaf 2025 (meicirculaire 2022).

Nieuw beleid Beleidsakkoord Samen Leven in Leiden
Het sociaal domein is financieel niet sluitend. Er was een taakstelling van € 4.224.000 in 2024 en structureel
€ 3.729.000 vanaf 2025. Deze taakstellingen werden gedekt vanuit de behoedzaamheidsruimte (programma Algemene dekkingsmiddelen) zodat de totale begroting wel sluitend was. De taakstelling is nu structureel verlaagd met de extra rijksbijdragen voor jeugdzorg, die grotendeels niet voor jeugdzorg hoefden te worden ingezet. Het betreft € 1.705.000 in 2024, € 1.642.000 in 2025 en structureel € 1.055.502 vanaf 2026. De resterende taakstelling van € 2.519.000 in 2024 en € 2.087.000 in 2025 zijn ingevuld door de behoedzaamheids-ruimte te verlagen met € 2.519.000 in 2024 en € 2.087.000 in 2025. Daarnaast is er door een herijking van het subcluster jeugd van het gemeentefonds een structureel voordeel ontstaan vanaf 2026 van € 536.000. De structurele taakstelling vanaf 2026 bedraagt nu € 2.223.205.
Het gemeentebrede programma Leiden Inclusief wordt met twee jaar verlengd. Er is jaarlijks € 225.000 beschikbaar gesteld voor uitvoeringscapaciteit in 2024 en 2025, waarvan € 22.000 op dit beleidsterrein.

Beleidsterrein Kwetsbare groepen
In 2022 zijn incidentele budgetten geraamd van € 1,77 miljoen voor het programma Tijdelijke huisvesting statushouders, Multifunctionele accommodaties (€ 247.000), Landelijk actieplan tegengaan dakloosheid (€ 935.000), Maatschappelijke zorg (€ 1,0 miljoen), project Gewoon wonen (€ 100.000), Bijzondere woonvoorzieningen (€ 307.000), project uitvoeringsorganisatie maatschappelijke zorg (€ 392.000), het investeringsfonds maatschappelijke zorg Leidse regio (€ 4,2 miljoen), het regionaal investeringsfonds (€ 2,7 miljoen) en de investeringsfondsen Duin- en Bollenstreek/Rijnstreek (€ 2,6 miljoen).
In 2023 en 2024 is jaarlijks € 75.000 geraamd voor uitvoeringscapaciteit van het programma Tijdelijke huisvesting statushouders.
Leiden ontvangt als centrumgemeente voor Holland Rijnland t/m 2025 jaarlijks € 500.000 voor het ontwikkelen van het toekomstscenario Kind- en gezinsbescherming (meicirculaire 2022).
In 2022 is het budget Beschermd wonen incidenteel verlaagd door de toevoegingen aan de investeringsfondsen maatschappelijke zorg. Vanaf 2023 is daarom € 4,6 miljoen meer beschikbaar voor Beschermd wonen.
Vanaf 2023 ontvangt Leiden € 1.785.031 extra aan middelen Beschermd wonen (meicirculaire 2022).
De kosten van de noodopvang aan de vluchtelingen uit de Oekraine zijn in 2023 geraamd op € 5.253.107. Dit zijn alle kosten (onder andere beveiliging, afschrijving pand, huur, energie, onderhoud, schoonmaak, wasmachines, leegstandbeheer, onvoorzien) behoudens de kosten van de leefgelden die in programma 10 Werk en Inkomen zijn geraamd en interne en externe personeelskosten die op de overheadkostenplaatsen van de diverse programma's zijn geraamd. Aan rijksbaten is € 6.748.307 geraamd. De totale begrotingswijziging noodopvang Oekraine is budgettairneutraal.

Nieuw beleid Beleidsakkoord Samen Leven in Leiden
Er is in 2023 € 500.000 extra incidenteel beschikbaar gesteld voor de uitbreiding van de subsidieregeling Huisvesting kwetsbare doelgroepen, gedekt uit de reserve sociaal domein.
Het gemeentebrede programma Leiden Inclusief wordt met twee jaar verlengd. Er is jaarlijks € 225.000 beschikbaar gesteld voor uitvoeringscapaciteit in 2024 en 2025, waarvan € 34.000 op dit beleidsterrein.

Reserves

Reserve sociaal domein
In de begroting was vanaf 2023 75% van de extra jeugdzorgmiddelen geraamd die door de Commissie van Wijzen, aangesteld door het vorige kabinet, was berekend. Nu is vanaf 2023 de resterende 25% geraamd zijnde € 1.861.000. Daarvan is € 123.498 ingezet voor extra formatie voor de uitvoering van het sub-regionale programma Jeugdhulp. Het verschil van € 1.737.502 wordt gestort in de reserve.
Voor de uitvoering van de Wet Inburgering wordt in 2023 € 45.260 en in 2024 € 22.630 meer aan rijksbaten ontvangen dan nodig is om de kosten te dekken. De overtollige middelen worden gestort in de reserve. (Deze ramingen zullen later via een technische wijziging overgeheveld worden naar programma 10).
In de periode 2023 t/m 2026 is jaarlijks € 250.000 voor het bestrijden van Eenzaamheid beschikbaar gesteld, gedekt door een jaarlijkse onttrekking van € 250.000 uit de reserve (beleidsakkoord Samen Leven in Leiden).
Er is in 2023 € 500.000 extra beschikbaar gesteld voor de uitbreiding van de subsidieregeling Huisvesting kwetsbare doelgroepen, gedekt door een onttrekking van € 500.000 uit de reserve (beleidsakkoord 'Samen Leven in Leiden').
In het voorjaar van 2022 is het actieplan Studentenwelzijn vastgesteld, onderdeel van de aanvulling op het programma Social impact. In 2023 is hiervoor € 40.000 geraamd, gedekt door een onttrekking van € 40.000 uit de reserve onderdeel social impact.
Eind 2021 is het programma Social impact vastgesteld (RV 21.0146). Het programma voor 2023 wordt onder meer gedekt door een onttrekking van € 246.908 uit de reserve onderdeel social impact.
In de kaderbrief 2021-2024 is het tekort op het sociaal domein van € 1.580.342 in 2023 gedekt door een onttrekking aan de reserve. In de kaderbrief 2020-2023 is het tekort van € 1.767.788 in 2023 gedekt door een onttrekking aan de reserve.

Investeringen

Niet van toepassing.

Subsidies

­Het volledige subsidie-overzicht is opgenomen in paragraaf 3.2.8 subsidies.