Binnen de begroting bestaat er onderscheid tussen specifieke dekkingsmiddelen en algemene dekkingsmiddelen. Specifieke dekkingsmiddelen (bijvoorbeeld opbrengsten voor ophalen afval, verstrekken van vergunningen, onderhouden van het riool, reisdocumenten etc.) hangen samen met een concreet beleidsveld en staan opgenomen in de betreffende programma’s. Deze dekkingsmiddelen verlagen het saldo van lasten en baten op de betreffende programma’s in de begroting.

De algemene dekkingsmiddelen onderscheiden zich van specifieke dekkingsmiddelen doordat zij vrij aan te wenden zijn. De besteding van deze inkomsten is niet aan een bepaald programma (doel) gebonden. De algemene dekkingsmiddelen vormen de financiële dekking van de bestedingen van de programma’s 1 tot en met 10, en zijn ingedeeld naar voorgeschreven categoriën en onvoorzien.

In dit hoofdstuk lichten wij de algemene dekkingsmiddelen toe.

Algemene dekkingsmiddelen

Budgettaire ontwikkelingen ­
De daling van de lasten en/of de stijging van de baten worden onder andere veroorzaakt door de indexering van budgetten, doorrekening van de kostenverdeelstaat en de kapitaallasten die zijn berekend vanuit het meerjareninvesteringsplan 20252028. Beleidswijzigingen met financiële consequenties worden hierna per beleidsterrein toegelicht.

Lokale heffingen

Zie de paragraaf Lokale Heffingen voor een gedetailleerde toelichting.
De ozbtarieven en precariobelasting worden met 4,2% geindexeerd voor inflatie.
De totale opberngst ozb stijgt verder door oplevering van nieuwe woningen en bedrijfspanden.

De opbrengst ozb stijgt door indexering en groei van het aantal woningen en nieuwe bedrijfspanden.

Algemene uitkering

De ramingen voor de algemene uitkering en de lokale heffingen zijn geactualiseerd op basis van de laatst bekende ontwikkelingen. Daarbij gaat het om de planning van de woningbouwproductie volgens de bouwmonitor en de wijzigingen van de aantallen van de verdeelmaatstaven in het gemeentefonds.

Tot en met 2023 gold de methodiek dat wanneer de rijksuitgaven stegen, het gemeentefonds evenredig meegroeide. Omgekeerd gold hetzelfde: daalden de rijksuitgaven als gevolg van bezuinigingen, dan daalde het gemeentefonds evenredig mee. Dit noemen we de ‘trap-op-trap-af-systematiek'.
e groei het gemeentefonds zou vanaf 2026 gekoppeld worden aan de groei van het bruto binnenlands product (bbp). In de meicirculaire 2024 is de nieuwe financieringssystematiek vervroegd van 2026 naar 2024. Het betekent dat de koppeling van het accres aan de ontwikkeling van het bruto binnenlands product (bbp) per 2024 al is ingevoerd.

De groei van het gemeentefonds wordt vanaf 2024 gebaseerd op een 8-jaars historisch gemiddelde (t9 t/m t2) van de ontwikkeling van het bruto binnenlands product (bbp). Daarmee wordt de groei van het gemeentefonds beter voorspelbaar en stabieler. De hoogte van de gemiddelde jaarlijks groei van het gemeentefonds ligt daarmee wel lager dan het gemiddelde van de oude trapoptrapaf afspraak. Vanaf 2026 is de reële groei van het gemeentefonds wel iets hoger dan in de septembercirculaire 2023 geraamd. Maar daar staat tegenover dat de loon en prijscompensatie lager zal zijn. Per saldo is het netto financieel effect beperkt.

Het algemene gedeelte van het gemeentefonds bedraagt per 2024 afgerond € 38 miljard. Dit bedrag wordt op basis sociale en fysieke kenmerken verdeeld over de gemeenten. De kenmerken zijn vertaald in 51 verdeelmaatstaven zoals bijvoorbeeld inwoners, huishoudens met een laag inkomen en woningen. Maar ook heel specifieke zoals de oppervlakte van de historische kern.

In de Kaderbrief 2024-2028 is de ontwikkeling van de algemene uitkering gemeentefonds toegelicht. In de berekening van de algemene uitkering hebben wij zo veel mogelijk rekening gehouden met de ontwikkelingen uit de Voorjaarsnota van het Kabinet. De ontwikkeling van de algemene uitkering o.b.v. de meicirculaire voor Leiden vergelijken wij nu met de raming in de Kaderbrief 2024-2028.

Prijs en volumeontwikkeling Wmo maatwerk.
In de Rijksbegroting is een reservering opgenomen voor compensatie van de groei van het aantal ouderen 75+ en daarmee stijgende kosten voor de Wmo. Deze compensatie is nog niet officieel toegevoegd aan het gemeentefonds, maar wij verwachten wel dat dit op korte termijn gaat gebeuren. Dus tegenover de verhoging van de budgetten voor de Wmo hebben wij een stelpost opgenomen in de raming van de algemene uitkering vanaf 2026.

Opschalingskorting
In de meicirculaire 2024 is verwerekt dat vanaf 2026 de oploop van de opschalingskorting definitief wordt geschrapt. Daardoor krijgen gemeenten € 675 miljoen extra. Leids aandeel € 5,3 miljoen (dit was al verwerkt in de Kaderbrief 2024-2028).

Raming algemene uitkering 2024 2028

Raming stelpost indexering lonen en prijzen.
Bij de berekening van de algemene uitkering is een reservering ('stelpost') opgenomen voor de stijging van lonen en prijzen. Deze stelpost bedraagt structureel € 1,6 miljoen. Hiermee hebben we dekking beschikbaar voor niet voorziene hogere ontwikkeling van lonen (cao) en prijzen van goederen.

Dividend

Het dividend van Alliander ramen we stabiel op € 2,0 miljoen per jaar. In 2024 hebben we een interim dividend ontvangen door de verkoop van Kenter n.v.

Financieringsfunctie

Om de voorgenomen investeringen te financieren is het noodzakelijk om leningen aan te trekken. De leningen die we verwachten aan te trekken, leiden tot meer (rente)lasten in 2025. Voor een verdere toelichting op de financieringsfunctie wordt verwezen naar de paragraaf financiering.

Overige algemene dekkingsmiddelen

Bij de Kaderbrief 2024-2028 is het budget behoedzaamheidsruimte in het jaar 2027 (het algemene deel ad € 800.000) ingezet voor dekking van de tegenvallers. De behoedzaamheidsruimte voor 2028 blijft in tact voor hetzelfde bedrag.

Reserves

Reserve Flankerend beleid AD
De reserve flankerend beleid is bestemd om frictiekosten van personeel op te vangen bij reorganisaties en andere wijzigingen in de organisatie waardoor mensen bovenformatief worden. Daarnaast is een deel bestemd voor een financiële bijdrage aan de Garantiebanen. Vanaf 2023 is er jaarlijks een onttrekking van € 100.000 geraamd.

Concernreserve
De concernreserve dient als buffer voor de afdekking van niet-kwalificeerbare risico’s en de egalisatie van exploitatieresultaten. De minimale omvang van de concernreserve aan het eind van het meerjarenbeeld is vastgesteld op 150% van de uitkomst van de risicosimulatie. Rekeningsresultaten worden toegevoegd aan de concernreserve. De concernreserve is in principe vrij besteedbaar met inachtneming van de minimale omvang zoals die is vastgelegd in de financiële verordening. Het surplus in de concernreserve kan worden gebruikt voor het sluitend maken van het meerjarenbeeld bij de begroting of kaderbrief. De geraamde stortingen en onttrekkingen zijn afkomstig uit eerdere jaren (resultaten van voorgaande P&C producten). Zie voor de analyse van het meerjarig verloop ten opzichte van de normen voor het weerstandsvermogen het hoofdstuk hoofdlijnen financiële positie.

Reserve afschrijvingen investeringen
De reserve afschrijving investeringen dient als dekking van vervangingsinvesteringen waarover de raad heeft besloten. In 2025 wordt voor diverse investeringen per saldo € 7.062.000 toegevoegd en wordt als dekking voor kapitaallasten per saldo € 1.279.000 onttrokken. Bij de Kaderbrief 2024-2028 heeft de raad besloten om in het meerjarenbeeld in 2026 € 16,5 miljoen incidenteel in de reserve afschrijvingen investeringen te storten om hiermee de structurele begrotingsruimte te vergroten.

Reserve Budgetoverheveling
In de reserve budgetoverheveling worden de budgetten verzameld die eerder bij de voortgangsrapportages voor overheveling zijn aangemeld. Per saldo gaat het in 2025 om een onttrekking van € 2.042.000.

Reserve egalisatie kapitaallasten centrumregeling (CR)
In de reserve egalisatie kapitaallasten worden de verschillen tussen de begrote en werkelijke kapitaallasten in enig begrotingsjaar verrekend. Afwijkingen in de kapitaallasten hebben geen effect op het begrotingsresultaat van Leiden. Het betreft alleen de kapitaallasten van investeringen die vallen onder de Centrumregeling Leidse Regio. Per saldo gaat het in 2025 om een toevoeging van € 121.000.

Investeringen
Niet van toepassing.

Subsidies
Niet van toepassing.

Verbonden Partijen

De onderstaande Verbonden Partijen leveren een bijdrage aan het programma Algemene dekkingsmiddelen. Zie voor meer informatie de paragraaf verbonden partijen.

Alliander

Via energienetwerken zorgt Alliander voor de distributie van gas en elektriciteit in een groot deel van Nederland. Alliander brengt een open en duurzame energiemarkt dichterbij.

Dunea

Dunea produceert en levert aan circa 1,3 miljoen klanten betrouwbaar drinkwater in het westelijk deel van ZuidHolland.

NV Bank Nederlandse Gemeenten

BNG Bank is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. De bank draagt duurzaam bij aan het laag houden van de kosten van maatschappelijke voorzieningen voor inwoners en organisaties.

Overhead, Vpb en Onvoorzien

Overhead

Overhead wordt gedefinieerd als 'alle kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van het primaire proces', en bevat naast personele kosten ook een aantal andere kostenposten.

Het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) schrijft voor dat de baten en lasten van overhead in dit programma moeten worden opgenomen. Overhead mag alleen nog aan grote projecten of investeringen worden toegerekend als dit anders tot grote nadelen in de begroting zou leiden. De toerekening van overheadkosten bij het bepalen van tarieven voor heffingen en leges gebeurt buiten de begroting om. Door het apart opnemen van overhead winnen begroting en verantwoording aan transparantie en kan beter worden gestuurd op de bedrijfsvoering. Bovendien is het doel dat door het hanteren van een landelijk voorgeschreven systematiek een goede vergelijking kan worden gemaakt met andere gemeenten.

De personele kosten van overhead bevatten de kosten van:

• de leidinggevenden in het primaire proces;
• de medewerkers van Financiën, toezicht en controle gericht op de eigen organisatie;
• de medewerkers van P&O / HRM;
• de medewerkers van Inkoop;
• interne en externe communicatiemedewerkers, met uitzondering van klantcommunicatie;
• de medewerkers van Juridische zaken;
• de medewerkers van Bestuurszaken en bestuursondersteuning;
• de medewerkers van Informatievoorziening en automatisering;
• de medewerkers van Facilitaire zaken en huisvesting;
• de medewerkers bezig met postbehandeling en archivering;
• de medewerkers voor bedrijfsvoering;
• de managementondersteuning in het primaire proces

De andere overheadkosten betreffen:

• de kosten voor de huisvesting voor de uitvoering van de algemene taken van de eigen gemeentelijke organisatie;
• de personele kosten van medewerkers die niet eerder genoemd zijn, maar die werkzaamheden verrichten die niet zijn toe te rekenen aan een of meerdere taakvelden;
• de verzekeringskosten en opleidingskosten voor personeel;
• de bijdrage aan een verbonden partij, voor zover deze verbonden partij werkzaam is voor het taakveld 0.4 Overhead.

Budgettaire ontwikkelingen
De mutaties in de lasten en de baten worden onder andere veroorzaakt door de indexering van budgetten, doorrekening van de kostenverdeelstaat en de kapitaallasten die zijn berekend vanuit het meerjareninvesteringsplan 2025-2028. Er zijn geen beleidswijzigingen met financiële consequenties boven de toelichtingsgrens.

Investeringen

In bovenstaand overzicht staan de investeringen zoals deze zijn opgenomen in het investeringsplan 2025-2028. In paragraaf 4.2.2 Investeringen wordt de ontwikkeling van de kapitaallasten toegelicht en staat een overzicht met te voteren kredieten.

Beleidsindicatoren
Volgens de voorschriften in het BBV moeten 39 beleidsindicatoren verplicht bij de programma's worden opgenomen. Met deze beleidsindicatoren is het via 'waarstaatjegemeente.nl' beter mogelijk de resultaten van de gemeenten onderling te vergelijken. Van deze indicatoren vallen er 5 onder het hoofdtaakveld 0 Bestuur en Organisatie. Omdat het voornamelijk overhead gerelateerde indicatoren betreft, worden ze in deze paragraaf opgenomen.

* Betreft het streefcijfer zoals opgenomen in de paragraaf bedrijfsvoering.

Vennootschapsbelasting (Vpb)

Er zijn geen wijzigingen in het structurele budget voor vennootschapsbelasting, behoudens de toepassing van de index.

Onvoorzien

Er zijn geen wijzigingen in het structurele budget voor onvoorziene posten, behoudens de toepassing van de index.