Binnen de begroting bestaat er onderscheid tussen specifieke dekkingsmiddelen en algemene dekkingsmiddelen. Specifieke dekkingsmiddelen (bijvoorbeeld opbrengsten voor ophalen afval, verstrekken van vergunningen, onderhouden van het riool, reisdocumenten etc.) hangen samen met een concreet beleidsveld en staan opgenomen in de betreffende programma’s. Deze dekkingsmiddelen verlagen het saldo van lasten en baten op de betreffende programma’s in de begroting.

De algemene dekkingsmiddelen onderscheiden zich van specifieke dekkingsmiddelen doordat zij vrij aan te wenden zijn. De besteding van deze inkomsten is niet aan een bepaald programma (doel) gebonden. De algemene dekkingsmiddelen vormen de financiële dekking van de bestedingen van de programma’s 1 tot en met 10, en zijn ingedeeld naar voorgeschreven categoriën en onvoorzien.

In dit hoofdstuk lichten wij de algemene dekkingsmiddelen toe.

Algemene dekkingsmiddelen

Budgettaire ontwikkelingen
De daling van de lasten en/of de stijging van de baten worden onder andere veroorzaakt door de indexering van budgetten, doorrekening van de kostenverdeelstaat en de kapitaallasten die zijn berekend vanuit het meerjareninvesteringsplan 2021-2024. Beleidswijzigingen met financiële consequenties worden hierna per beleidsterrein toegelicht.

Lokale heffingen bestedingen niet gebonden
De onroerende-zaakbelastingen (ozb) en toeristenbelasting worden geïndexeerd met 2,0%, de extra opbrengst hiervan is afgerond € 772.000. Daarnaast is de raming van de ozb aangepast aan de laatst bekende ontwikkeling van de bouwmonitor en de waardeontwikkeling per type woning. De precariobelasting op kabels en leidingen komt vanaf 2022 te vervallen. Hiermee is voor Leiden een bedrag gemoeid van € 7,5 miljoen.

De opbrengst van de ozb woningen blijft achter bij de eerder geraamde meerjarige opbrengsten. Dit is aanleiding om de raming opnieuw op te bouwen. Uitgangspunt is de prognose van de opbrengst voor 2020 van de BSGR, aangevuld met de verwachte woningbouwproductie voor de komende jaren.
Bij het onderdeel algemene uitkering is een overzicht van de verwachte woningbouwproductie opgenomen.

In de raming van 2021 - 2024 is een bedrag voor indexering opgenomen van € 488.000.

De opbrengst ontwikkelt zich op basis van het bovenstaande als volgt:

Ozb niet-woningen.

De laatste prognose van de BSGR voor de opbrengst ozb niet-woningen komt € 400.000 hoger uit en komt daarmee op afgerond € 31 miljoen. Deze hogere opbrengst is structureel. In de meerjarenraming is in 2022 een extra opbrengst voorzien van € 0,5 miljoen door de ontwikkelingen op het LBSP. In de verdere jaren wordt op dit moment geen extra opbrengst voorzien door areaalontwikkelingen. Bij de raming van de ozb niet-woningen gaan we voorzichtiger te werk dan bij woningen. Met de BSGR is afgesproken dat de waardeontwikkeling voor niet-woningen duidelijker onderscheiden wordt naar waardeontwikkeling door marktomstandigheden en die door nieuw- en verbouw.

Algemene uitkering
De algemene uitkering ontwikkelt zich ten opzichte van de meerjarenraming 2021-2024 als volgt:

Toelichting per regel:

1. Taakmutaties. In de meicirculaire is een aantal grotere taakmutaties doorgevoerd. Dat zijn wijziging van taken, al dan niet gepaard gaande met wijziging van het beschikbare budget. Het kan gaan om nieuwe taken, afvoeren van taken, maar ook om wijzigingen in de wijze van de uitvoering.

De uitkering voor Beschermd wonen wordt vanaf 2021 met € 8,5 miljoen verlaagd voor de overgang van een deel van de inwoners naar de Wet langdurige zorg Wlz). Voor versterking van de arbeidsmarktregio’s wordt € 400.000 beschikbaar gesteld. Voor Perspectief op Werk wordt eenmalig € 1,0 miljoen in 2020 uitgekeerd. Voor Pilots Veranderopgave inburgering wordt structureel € 500.000 beschikbaar gesteld. Aan de integratie-uitkering voor Participatie, Beschermd wonen en Voogdij 18+ wordt in totaal € 2 miljoen toegevoegd voor loon- en prijscompensatie vanaf 2020. De integratie-uitkering Voogdij 18+ wordt vanaf 2021 verlaagd met € 715.000 op basis van een nieuwe verdeling (zie ook 07.05 programma 7). Verderop in deze paragraaf staat een totaaloverzicht van de taakmutaties.

2. Indexering 2021. De stelpost indexering 2021 binnen de algemene uitkering wordt toegevoegd aan de begroting voor dekking van de indexering van de budgetten in de begroting 2021

3. Het aantal bijstandscliënten daalt met 233. Hierdoor daalt ook de vergoeding voor de uitvoeringskosten binnen de algemene uitkering. De vergoeding is gebaseerd op een gemiddelde over drie jaar. De verwachting is dat in de latere jaren het aantal cliënten weer licht zal stijgen. Vooralsnog volgen we vanaf 2022 de landelijke trend. Tegenover het nadeel in de algemene uitkering zou een voordeel moeten ontstaan op de uitvoeringskosten voor de bijstand en een voordeel op het totaal van de verstrekte uitkeringen. Echter door de coronacrisis is dit zeer onzeker geworden. Daarom verrekenen we de daling van de inkomsten vooralsnog niet met programma 10 Werk en inkomen.

Bij integratie van de uitkeringen voor het sociaal domein in de algemene uitkering is een groot aantal nieuwe verdeelmaatstaven geïntroduceerd. De aantallen van die maatstaven zijn nog sterk in ontwikkeling. De aantallen zijn aangepast aan de laatst bekend stand.

Het aantal woningen per 1 januari is 25 hoger dan geraamd. De meerjarenraming is geactualiseerd op basis van de bouwmonitor, waarbij het aantal geplande woningen vanaf 2023 voor 50% is meegeteld in de raming.

4. De stijging van het aantal woningen leidt tot een hogere WOZ-waarde. Hierdoor stijgt de korting op de algemene uitkering. Daarnaast is de gemiddelde waardeontwikkeling in Leiden hoger dan het landelijk gemiddelde. De korting stijgt bij een afwijking van 1% van het landelijk gemiddeld €.100.000. De afgelopen jaren bedroeg de afwijking 2 tot 4% per jaar. Ook hierdoor stijgt de korting op de algemene uitkering.

5. Jaarlijks declareren gemeenten minder btw dan dat er in het Btw-compensatiefonds beschikbaar is. Deze onderuitputting op het Btw-compensatiefonds mag echter nog maar voor een klein deel geraamd worden. De uitkering van de onderuitputting op het BCF bedroeg in 2019 uiteindelijk voor Leiden € 855.000. De provincie staat in overleg met BZK toe dat dit bedrag structureel geraamd mag worden.

6. De algemene uitkering wordt door het Rijk meerjarig geraamd in lopende prijzen. De begroting van Leiden ramen we in constante prijzen. Dat betekent dat we een stelpost moeten opnemen voor loon- en prijscompensatie. Die stelpost bedraagt, op basis van de laatste prognoses van het CPB, € 3,3 miljoen in 2022 oplopend tot € 10 miljoen in 2024. De stelpost voor 2021 is ingezet voor dekking van de indexering in de begroting 2021.

7. Ontwikkeling accres: Na verrekening van bovenstaande ontwikkelingen blijft over de reële groei van de algemene uitkering uit het gemeentefonds t.o.v. van de septembercirculaire.

Herziening van de verdeling van het gemeentefonds.

De herziening van de verdeling van het gemeentefonds is uitgesteld van 2021 naar 2022. Met een eventueel voor- of nadeel kunnen we in deze begroting nog geen rekening houden. In oktober 2020 is het resultaat van de herverdeling bekend gemaakt, waarna er nog een consultatieronde volgt. Het resultaat van de herverdeling wordt in de Decembercirculaire 2020 officieel bekend gemaakt.

Corona.
De tegemoetkomingen voor de Coronakosten zijn verwerkt in de Tweede voortgangsrapportage 2020. Voor 2021 zijn de mogelijke Corona-effecten meegenomen als risico bij de bepaling van het benodigd weerstandsvermogen.

Specificatie taakmutaties Meicurculaire 2020.
Zoals aangekondigd in de Kaderbrief 2020-2024 zijn in deze begroting de taakmutaties uit de Meicirculaire 2020 verwerkt. De taakmutaties zijn in de tweede voortgangsrapportage 2020 en deze begroting 2021 verrekend met het betreffende beleidsveld.

Toelichting taakmutaties:

De mutaties uit de meicirculaire zijn inhoudelijk toegelicht in paragraaf 5.4 van de Kaderbrief 2020-2024.

Septembercirculaire 2020.
De septembercirculaire verscheen te laat om in deze begroting te kunnen verwerken.

De belangrijkste ontwikkelingen in de septemberciculaire zijn:

1. Bevriezing Accres.
Er vindt geen aanpassing van de accressen 2020 t/m 2024 plaats ten opzichte van mei 2020. De jaren 2020 en 2021 zijn al bij de meicirculaire 2020 vastgeklikt, en daardoor maken de fondsbeheerders ook voor de jaren daarna geen nieuwe accresstanden bekend. Dit leidt er toe dat de raming bij de kaderbrief grotendeels in stand blijft.  Hoewel het accres niet wordt doorgerekend naar latere jaren is inmiddels wel duidelijk dat het accres op basis van de samen de trap op- en af voor 2020 en 2021 fors hoger zou uitvallen en dat van 2022 wel enkele honderden miljoenen weer zou dalen. Bij het opheffen van de bevriezing van het accres is dit een zeer belangrijk aandachtspunt.

Verder wordt de algemene uitkering aangepast voor onderstaande ontwikkelingen:

2. Compensatie Coronakosten
In de circulaire is de financiële vertaling van 2 compensatiepakketten corona opgenomen. Onderdeel daarvan is het incidenteel terugdraaien van de zgn. opschalingskorting in de jaren 2020 en 2021. Voor Leiden € 0,5 miljoen resp. € 1,2 miljoen.

In de tweede voortgangsrapportage is een overzicht gegeven van de compensatie in de gemeentefondsuitkeringen voor Corona. Het gaat in de septembercirculaire om een totaalbedrag van € 4,2 miljoen. In de junicirculaire was al € 5,5 aangekondigd. Totale compensatie bedraagt tot nu toe € 9,7 miljoen (waarvan € 1,2 miljoen betrekking heeft op 2021).

3. Taakmutaties.

1. Uitvoeringskosten SVB PGB trekkingsrechten.
Ten aanzien van de uitvoeringskosten van de Sociale Verzekeringsbank (SVB) voor de PGB trekkingsrechten is voor 2021 overeengekomen om voor 2021 een bedrag van € 24 miljoen uit de algemene uitkering te nemen.
Het Leidse aandeel bedraagt -/- € 141.000

2. Jeugdzorg.
Voor 2022 wordt eenmalig aanvullend € 300 miljoen toegevoegd aan de algemene uitkering voor het jeugdhulpbudget.
Leids aandeel € 1,9 miljoen. Dit bedrag was al begroot op een stelpost binnen de algemene uitkering. De stelpost voor 2022 komt nu te vervallen, maar vanaf 2023 blijft de stelpost van €.1,9 structureel staan.

3. Brede aanpak dak- en thuisloosheid.
De uitkering is erop gericht dak- en thuisloosheid zoveel mogelijk te voorkomen en ervoor te zorgen dat niemand op straat hoeft te slapen. Het kabinet stelt voor de aanpak van dak- en thuisloosheid een financiële impuls beschikbaar van in totaal € 200 miljoen voor de jaren 2020 en 2021.
Leids aandeel in 2020 en 2021 is € 1.100.000 per jaar.

4. Aanpak laaggeletterdheid.
Voor de aanpak van laaggeletterdheid wordt voor 2021 € 147.000 ontvangen .

5. Aanpak huiselijk geweld.
Gemeenten hebben bij het Rijk aangeven dat de kosten van de aanpak van huiselijk geweld geen gelijke tred houden met het beschikbare budget. Het rijk heeft € 52 miljoen beschikbaar gesteld.
Het Leidse aandeel bedraagt voor 2020 € 1,7 miljoen en vanaf 2021 € 1,5 miljoen.

6. Beschermd wonen.
De omvang van de integratie-uitkering beschermd wonen stijgt door de volume-indexatie voor het jaar 2021 en verder (€ 54,728 miljoen per jaar).
Leids aandeel bedraagt € 1,0 miljoen vanaf 2021.

Overige kleinere taakmutaties.

7. Voor de organisatie van de waterschapsverkiezingen wordt de algemene uitkering voor Leiden verhoogd met structureel € 22.000.

8. Voor versterking van de Omgevingsdienst wordt € 12.000 per jaar ontvangen.

9. Gezond in de stad voor 2020 en 2021: € 14.000.

10. Maatschappelijke opvang en OGGZ, structureel -/- € 15.000

Bovengenoemde taakmutaties zullen met de Decemberwijziging 2020 verrekend worden met de overeenkomstige beleidsterrein in de begrotingen van 2020 en 2021 e.v.

Dividend
De raming van dividend blijft ongewijzigd. De invloed van Corona op het resultaat van de BNG en Alliander is nog niet duidelijk.

Reserves

Reserve Flankerend beleid
De reserve flankerend beleid is bestemd om bijkomende frictiekosten van personeel op te vangen bij
reorganisaties en andere wijzigingen in de organisatie waardoor mensen bovenformatief worden. Daarnaast is een deel bestemd voor een financiële bijdrage aan de Garantiebanen. Voor de periode 2019-2022 is jaarlijks een onttrekking van € 300.000 geraamd.

Concernreserve
De concernreserve dient als buffer voor de afdekking van niet-kwalificeerbare risico’s en de egalisatie van exploitatieresultaten. De minimale omvang van de concernreserve aan het eind van het meerjarenbeeld is vastgesteld op 150% van de uitkomst van de risicosimulatie. Rekeningsresultaten worden toegevoegd aan de concernreserve. De concernreserve is in principe vrij besteedbaar met inachtneming van de minimale omvang zoals die is vastgelegd in de financiële verordening. Het surplus in de concernreserve kan worden gebruikt voor het sluitend maken van het meerjarenbeeld bij de begroting of kaderbrief. De geraamde stortingen en onttrekkingen zijn afkomstig uit eerdere jaren (resultaten van voorgaande P&C producten).

Reserve Bedrijfsvoering plankosten
De primaire functie van deze reserve is de dekking van de plankosten van projecten in de definitiefase. De secundaire functie van deze reserve is het oplossen van knelpunten met betrekking tot de plankostensystematiek. De reserve wordt jaarlijks (structureel) gevoed met een bedrag van € 929.000. Daartegenover staat een geraamde onttrekking van € 805.000.

Reserve Afschrijvingen investeringen
De reserve afschrijving investeringen dient als dekking van vervangingsinvesteringen waarover de raad heeft
besloten. In 2021 wordt voor diverse investeringen per saldo € 2.137.000 toegevoegd en wordt als dekking
voor kapitaallasten per saldo € 851.000 onttrokken.

Reserve Budgetoverheveling
In de reserve budgetoverheveling worden de budgetten verzameld die eerder bij de voortgangsrapportages voor overheveling zijn aangemeld. Per saldo gaat het in 2021 om een onttrekking van € 9.324.000.

Investeringen

Bedragen * € 1.000

Verbonden Partijen

De onderstaande Verbonden Partijen leveren een bijdrage aan het programma Algemene dekkingsmiddelen. Zie voor meer informatie de paragraaf verbonden partijen.

Alliander

Via energienetwerken zorgt Alliander voor de distributie van gas en elektriciteit in een groot deel van Nederland. Alliander brengt een open en duurzame energiemarkt dichterbij.

Dunea

Dunea produceert en levert aan circa 1,3 miljoen klanten betrouwbaar drinkwater in het westelijk deel van Zuid-Holland.

NV Bank Nederlandse Gemeenten

BNG Bank is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. De bank draagt duurzaam bij aan het laag houden van de kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger.

Overhead, Vpb en Onvoorzien

Overhead

Overhead wordt gedefinieerd als 'alle kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van het primaire proces', en bevat naast personele kosten ook een aantal andere kostenposten.

Het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) schrijft voor dat de baten en lasten van overhead in dit programma moeten worden opgenomen. Overhead mag alleen nog aan grote projecten of investeringen worden toegerekend als dit anders tot grote nadelen in de begroting zou leiden. De toerekening van overheadkosten bij het bepalen van tarieven voor heffingen en leges gebeurt buiten de begroting om.
Door het apart opnemen van overhead winnen begroting en verantwoording aan transparantie en kan beter worden gestuurd op de bedrijfsvoering. Bovendien is het doel dat door het hanteren van een landelijk voorgeschreven systematiek een goede vergelijking kan worden gemaakt met andere gemeenten.

De personele kosten van overhead bevatten de kosten van:

• de leidinggevenden in het primaire proces;
• de medewerkers van Financiën, toezicht en controle gericht op de eigen organisatie;
• de medewerkers van P&O / HRM;
• de medewerkers van Inkoop;
• interne en externe communicatiemedewerkers, met uitzondering van klantcommunicatie;
• de medewerkers van Juridische zaken;
• de medewerkers van Bestuurszaken en bestuursondersteuning;
• de medewerkers van Informatievoorziening en automatisering;
• de medewerkers van Facilitaire zaken en huisvesting;
• de medewerkers bezig met postbehandeling en archivering;
• de Managementondersteuning in het primaire proces

De andere overheadkosten betreffen:

• de kosten voor de huisvesting voor de uitvoering van de algemene taken van de eigen gemeentelijke organisatie;
• de personele kosten van medewerkers die niet eerder genoemd zijn, maar die werkzaamheden verrichten die niet zijn toe te rekenen aan een of meerdere taakvelden;
• de verzekeringskosten en opleidingskosten voor personeel;
• de bijdrage aan een verbonden partij, voor zover deze verbonden partij werkzaam is voor het taakveld 0.4 Overhead.

In onderstaande tabel is een uitsplitsing van de overheadkosten opgenomen.
De totalen van 2021 zijn gelijk aan het saldo op het taakveld 0.4 Overhead, onderdeel van het hoofdtaakveld 0 Bestuur en ondersteuning (zie paragraaf 4.3).

Bedragen * € 1.000

Budgettaire ontwikkelingen
De daling van de lasten wordt onder andere veroorzaakt door de indexering van budgetten, doorrekening van de kostenverdeelstaat en de kapitaallasten die zijn berekend vanuit het meerjareninvesteringsplan 2021-2024. Beleidswijzigingen met financiële consequenties worden hierna per beleidsterrein toegelicht.

De voornaamste mutaties bestaan uit een incidenteel budget van € 1,3 mln. voor de ontwikkelpool. Doordat het budget in 2021 wegvalt nemen de lasten binnen "Overig" met hetzelde bedrag af. Binnen DZB zijn de overheadkosten als gevolg van de voorziene uitbreiding van dienstbetrekkingen tegen het WML (Wettelijk Minimum Loon), de wijziging van de administratieve kostentoerekening en mutaties in de reserves de lasten in 2020 incidenteel naar boven bijgesteld.

Investeringen

Bedragen * € 1.000

In bovenstaand overzicht staan de investeringen zoals deze zijn opgenomen in het investeringsplan 2021-2024. In paragraaf 4.2.2 Investeringen wordt de ontwikkeling van de kapitaallasten toegelicht en staat een overzicht met te voteren kredieten.

Beleidsindicatoren
Als gevolg van de BBV-wijzigingen met ingang van 1 januari 2017 moeten 39 beleidsindicatoren verplicht bij de programma's worden opgenomen. Met deze beleidsindicatoren is het via 'waarstaatjegemeente.nl' beter mogelijk de resultaten van de gemeenten onderling te vergelijken. Van deze indicatoren vallen er 5 onder het hoofdtaakveld 0 Bestuur en Organisatie. Omdat het voornamelijk overhead gerelateerde indicatoren betreft, worden ze in deze paragraaf opgenomen.

* Betreft het streefcijfer zoals opgenomen in de paragraaf bedrijfsvoering.

Verbonden partijen
De onderstaande verbonden partij levert een bijdrage aan het programma Overhead. Zie voor meer informatie de paragraaf verbonden partijen.

Servicepunt71
Samenwerking op het gebied van bedrijfsvoering tussen de gemeenten Leiden, Leiderdorp, Oegstgeest en Zoeterwoude. De bedrijfsvoering betreft de dienstverlening op de gebieden financiën, human resource management, inkoop, informatie en communicatie-technologie, juridische zaken en, voor Leiden en Leiderdorp, facilitaire zaken.

Vennootschapsbelasting (Vpb)

Het positief saldo op reclameopbrengsten bedraagt naar verwachting € 320.000. Voor 2021 en volgende jaren zal op basis van dit positieve saldo een bedrag van afgerond € 70.000 aan Vpb moeten worden betaald (tarief: 20% over de eerste € 200.000 en 25% over het overige deel). Dat is opgenomen in de begroting.

Onvoorzien

Het budget onvoorzien wordt ingezet voor uitgaven die gedurende het jaar als onuitstelbaar en onvermijdbaar worden aangemerkt en waarvoor in de begroting verder geen raming kon worden opgenomen. Indien de uitgave een structureel karakter heeft dan worden de meerjarige consequenties als autonome ontwikkeling in de volgende begroting verwerkt.

Voorgestelde bezuinigingen eerste begrotingswijziging

Hieronder is een overzicht van de voorgestelde bezuinigingen op dit programma opgenomen. Voor een toelichting op deze voorstellen verwijzen wij naar de het raadsvoorstel 1^e begrotingswijziging 2021, dat afzonderlijk aan de raad is aangeboden, tegelijkertijd met deze begroting.