Binnen de begroting bestaat er onderscheid tussen specifieke dekkingsmiddelen en algemene dekkingsmiddelen. Specifieke dekkingsmiddelen (bijvoorbeeld opbrengsten voor ophalen afval, verstrekken van vergunningen, onderhouden van het riool, reisdocumenten etc.) hangen samen met een concreet beleidsveld en staan opgenomen in de betreffende programma’s. Deze dekkingsmiddelen verlagen het saldo van lasten en baten op de betreffende programma’s in de begroting.

De algemene dekkingsmiddelen onderscheiden zich van specifieke dekkingsmiddelen doordat zij vrij aan te wenden zijn. De besteding van deze inkomsten is niet aan een bepaald programma (doel) gebonden. De algemene dekkingsmiddelen vormen de financiële dekking van de bestedingen van de programma’s 1 tot en met 10, en zijn ingedeeld naar voorgeschreven categoriën en onvoorzien.

In dit hoofdstuk lichten wij de algemene dekkingsmiddelen toe.

Algemene dekkingsmiddelen

Budgettaire ontwikkelingen
De daling van de lasten en/of de stijging van de baten worden onder andere veroorzaakt door de indexering van budgetten, doorrekening van de kostenverdeelstaat en de kapitaallasten die zijn berekend vanuit het meerjareninvesteringsplan 2023-2026. Beleidswijzigingen met financiële consequenties worden hierna per beleidsterrein toegelicht.

Beleidsterrein Lokale heffingen

Zie de paragraaf lokale heffingen voor een gedetailleerde toelichting .

Precariobelasting.

De precariobelasting wordt met 3,1% geindexeerd voor inflatie.

OZB
De laatste prognoses van de BSGR leveren geen grote verschillen op met de ramingen in de begroting
2022. De meerjarenraming uit de begroting 2022-2025 blijft in stand. waarbij we voorzichtigheidshalve de
opbrengstramingen voor 2026 niet verder verhogen.
In het beleidsakkoord 2022-2026 afgesproken dat de tarieven voor de OZB alleen verhoogd worden voor inflatiecorrectie.

Beleidsterrein Algemene uitkering gemeentefonds

Ontwikkeling algemene uitkering uit het gemeentefonds t.o.v. de raming van de meerjarenbegroting 2022-2025:

De groei van het gemeentefonds is t/m 2025 gekoppeld aan de groei van de rijksuitgaven. Doordat het Rijk de komende fors meer geld uit gaat geven groeit ook het gemeentefonds mee. De VNG heeft met het Kabinet afgesproken dat de groei van het gemeentefonds t/m 2025 vast staat. Dat maakt de raming van de algemene uitkereing een stuk zekerder. Vanaf 2026 vervalt de koppeling met de rijksuitgaven. Het Kabinet heeft besloten om voor 2026 nog € 2 miljard aan volumegroei toe te voegen aan het gemeentefonds. Onduidelijk is op dit moment welk deel van dit bedrag structureel is. Het Leidse aandeel in het gemeentefonds is afgerond 0,8%. Vanaf 2027 wil het Kabinet op een andere wijze heet gemeentefonds laten groeien. Op dit moment is niet bekend hoe die methode er uit gaat zien.

De verdere oploop van de opschalingskorting is t/m 2025 bevroren. Het Kabinet heeft het voornemen om deze korting vanaf 2026 toch volledig door te voeren.

De algemene uitkering voor 2023 is met 3,1% geindexeerd voor inflatie.

De herijking van het gemeentefonds verloopt voor Leiden voordelig.

Een lagere groei van het aantal inwoners en een vertraging in de oplevering van nieuwe woningen levert een nadeel op ten opzichte van de raming voor 2022-2025.

De grootste taakmutaties zijn de compensatie voor de gestegen kosten in de jeugdzorg, het overhevelen van clienten van Voogdij 18+ naar de WLZ (wet langdurige zorg) en kortingen op de budgetten voor de WMO.

De taakmutaties zijn verrekende met de overkomende budgetten op de programma's. Op de programma's staan deze toegelicht.

Beleidsterrein saldo financieringsfunctie

Voor een nadere toelichting op de financieringsfunctie wordt verwezen naar paragraaf financiering

Beleidsterrein overige Algemene dekkingsmiddelen

Hogere leveringsprijzen energie
Op basis van de huidige leveringsprijzen (gestegen tot recordhoogte) is een forse stijging voor de energiekosten te verwachten. Andere componenten van de energiekosten zullen naar verwachting ook hoger uitvallen, zoals netbeheerkosten, belastingen en kosten meetbedrijf. Hiwervan is vooralsnog alleen een grove schatting te maken. Vanwege de grote brandbreedte is voor 2023 € 2,6 mln. en voor de jaren erna structureel € 1,0 mln. opgenomen.

De structurele taakstelling applicatierationalisatie
Deze taakstelling was jaren geleden opgevoerd om de veronderstelde opbrengst van het stroomlijnen van het applicatielandschap in de begroting te verwerken. Terugbrengen van applicaties gaat langzaam en vervangende applicaties blijken telkens complexer en duurder (getuige bv ook voornoemde introductie van de suite sociaal domein en een nieuw systeem voor besluitvorming). Deze taakstelling was daarom niet realistisch.
Reserves

Reserve Flankerend beleid
De reserve flankerend beleid is bestemd om frictiekosten van personeel op te vangen bij reorganisaties en
andere wijzigingen in de organisatie waardoor mensen bovenformatief worden. Daarnaast is een deel bestemd voor een financiële bijdrage aan de Garantiebanen. Vanaf 2023 is er jaarlijks een onttrekking van € 100.000 geraamd.

Concernreserve
De concernreserve dient als buffer voor de afdekking van niet-kwalificeerbare risico’s en de egalisatie van exploitatieresultaten. De minimale omvang van de concernreserve aan het eind van het meerjarenbeeld is vastgesteld op 150% van de uitkomst van de risicosimulatie. Rekeningsresultaten worden toegevoegd aan de concernreserve. De concernreserve is in principe vrij besteedbaar met inachtneming van de minimale omvang zoals die is vastgelegd in de financiële verordening. Het surplus in de concernreserve kan worden gebruiktvoor het sluitend maken van het meerjarenbeeld bij de begroting of kaderbrief. De geraamde stortingen en onttrekkingen zijn afkomstig uit eerdere jaren (resultaten van voorgaande P&C producten).

Reserve Bedrijfsvoering plankosten
De primaire functie van deze reserve is de dekking van de plankosten van projecten in de definitiefase. De secundaire functie van deze reserve is het oplossen van knelpunten met betrekking tot de plankostensystematiek. De reserve wordt jaarlijks (structureel) gevoed met een bedrag van € 463.000.

Reserve Afschrijvingen investeringen
De reserve afschrijving investeringen dient als dekking van vervangingsinvesteringen waarover de raad heeftbesloten. In 2023 wordt voor diverse investeringen per saldo € 1.617.000 toegevoegd en wordt als dekkingvoor kapitaallasten per saldo € 493.000 onttrokken.

Reserve Budgetoverheveling
In de reserve budgetoverheveling worden de budgetten verzameld die eerder bij de voortgangsrapportagesvoor overheveling zijn aangemeld. Per saldo gaat het in 2023 om een onttrekking van € 762.000.

Investeringen

Niet van toepassing

Subsidies
Niet van toepassing.

Verbonden Partijen

De onderstaande Verbonden Partijen leveren een bijdrage aan het programma Algemene dekkingsmiddelen. Zie voor meer informatie de paragraaf verbonden partijen.

Alliander

Via energienetwerken zorgt Alliander voor de distributie van gas en elektriciteit in een groot deel van Nederland. Alliander brengt een open en duurzame energiemarkt dichterbij.

Dunea

Dunea produceert en levert aan circa 1,3 miljoen klanten betrouwbaar drinkwater in het westelijk deel van Zuid-Holland.

NV Bank Nederlandse Gemeenten

BNG Bank is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. De bank draagt duurzaam bij aan het laag houden van de kosten van maatschappelijke voorzieningen voor de burger.

Overhead, Vpb en Onvoorzien

Overhead

Overhead wordt gedefinieerd als 'alle kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van het primaire proces', en bevat naast personele kosten ook een aantal andere kostenposten.

Het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) schrijft voor dat de baten en lasten van overhead in dit programma moeten worden opgenomen. Overhead mag alleen nog aan grote projecten of investeringen worden toegerekend als dit anders tot grote nadelen in de begroting zou leiden. De toerekening van overheadkosten bij het bepalen van tarieven voor heffingen en leges gebeurt buiten de begroting om.Door het apart opnemen van overhead winnen begroting en verantwoording aan transparantie en kan beter worden gestuurd op de bedrijfsvoering. Bovendien is het doel dat door het hanteren van een landelijk voorgeschreven systematiek een goede vergelijking kan worden gemaakt met andere gemeenten.

De personele kosten van overhead bevatten de kosten van:

• de leidinggevenden in het primaire proces;
• de medewerkers van Financiën, toezicht en controle gericht op de eigen organisatie;
• de medewerkers van P&O / HRM;
• de medewerkers van Inkoop;
• interne en externe communicatiemedewerkers, met uitzondering van klantcommunicatie;
• de medewerkers van Juridische zaken;
• de medewerkers van Bestuurszaken en bestuursondersteuning;
• de medewerkers van Informatievoorziening en automatisering;
• de medewerkers van Facilitaire zaken en huisvesting;
• de medewerkers bezig met postbehandeling en archivering;
• de medewerkers voor bedrijfsvoering;
• de managementondersteuning in het primaire proces

De andere overheadkosten betreffen:

• de kosten voor de huisvesting voor de uitvoering van de algemene taken van de eigen gemeentelijke organisatie;
• de personele kosten van medewerkers die niet eerder genoemd zijn, maar die werkzaamheden verrichten die niet zijn toe te rekenen aan een of meerdere taakvelden;
• de verzekeringskosten en opleidingskosten voor personeel;
• de bijdrage aan een verbonden partij, voor zover deze verbonden partij werkzaam is voor het taakveld 0.4 Overhead.

In onderstaande tabel is een uitsplitsing van de overheadkosten opgenomen.
De totalen van 2023 zijn gelijk aan het saldo op het taakveld 0.4 Overhead, onderdeel van het hoofdtaakveld 0 Bestuur en ondersteuning (zie paragraaf 4.3).

Budgettaire ontwikkelingen
De daling van de lasten en/of de stijging van de baten worden onder andere veroorzaakt door de indexering van budgetten, doorrekening van de kostenverdeelstaat en de kapitaallasten die zijn berekend vanuit het meerjareninvesteringsplan 2023-2026. Beleidswijzigingen met financiële consequenties worden hierna per beleidsterrein toegelicht.

De voornaamste mutaties ontstaan doordat vanaf 2023 Servicepunt 71 is ondergebracht bij Leiden. De taken van Servicepunt71 zijn met ingang van 2023 ondergebracht bij het nieuwe cluster Interne Dienstverlening en Advisering (IDA).
Hierdoor vervalt met ingang van 2023 de bijdrage aan aan Servicepunt 71. De personele en overige kosten van geheel Servicepunt71 nemen we op in de Leidse begroting. Hierdoor stijgen de lasten. De stijging wordt gedekt door inkomsten voor de dienstverlening aan de andere gemeneten in de Leidse regio.
Daarnaast zijn er de volgende mutaties in de begroting:

• Een structurele verhoging van de lasten met € 566.000 voor het verbeteren van de Bedrijfsvoering (Bedrijfsvoering in Balans). Het gaat daarbij onder meer om piekbelasting rondom de jaarrekening, de inzet van een ICT architect, tekorten bij de financiële administratie en extra kosten voor de accountant.
• Een structurele verhoging van de kapitaallasten van € 60.000 voor de verduurzaming Le Pooleweg 11 als onderdeel van de noodzakelijke ingrepen in het gemeentelijk vastgoed.

Nieuw beleid beleidsakkoord Samen Leven in Leiden:

• Een structurele verhoging van de lasten met € 500.000 voor goed werkgeverschap; het aantrekkelijk houden van de gemeentelijk organisatie en arbeidsvoorwaarden om zo voldoende en goed personeel te kunnen aantrekken.
• Een incidentele impuls voor recruitment van € 150.000 voor 2023 en 2024 om zo voldoende en goed personeel te kunnen aantrekken.
• Een incidentele impuls aan digitalisering en dienstverlening van € 800.000 voor 2023, 2024 en 2025.

Investeringen

Investeringen voormalig Servicepunt71

In bovenstaand overzicht staan de investeringen zoals deze zijn opgenomen in het investeringsplan 2023-2026. In paragraaf 4.2.2 Investeringen wordt de ontwikkeling van de kapitaallasten toegelicht en staat een overzicht met te voteren kredieten.

Beleidsindicatoren
Volgens de voorschriften in het BBV moeten 39 beleidsindicatoren verplicht bij de programma's worden opgenomen. Met deze beleidsindicatoren is het via 'waarstaatjegemeente.nl' beter mogelijk de resultaten van de gemeenten onderling te vergelijken. Van deze indicatoren vallen er 5 onder het hoofdtaakveld 0 Bestuur en Organisatie. Omdat het voornamelijk overhead gerelateerde indicatoren betreft, worden ze in deze paragraaf opgenomen.

* Betreft het streefcijfer zoals opgenomen in de paragraaf bedrijfsvoering.

Verbonden partijen
De onderstaande verbonden partij levert een bijdrage aan het programma Overhead. Zie voor meer informatie de paragraaf verbonden partijen.

Servicepunt71
Met ingang van 2023 is Servicepunt71 ondergebracht bij Leiden en opgehouden te bestaan.

Vennootschapsbelasting (Vpb)

Er zijn geen wijzigingen in het structurele budget voor vennootschapsbelasting, behoudens de toepassing van de index.

Onvoorzien

Er zijn geen wijzigingen in het structurele budget voor onvoorziene posten, behoudens de toepassing van de index.