Binnen de begroting bestaat er onderscheid tussen specifieke dekkingsmiddelen en algemene dekkingsmiddelen. Specifieke dekkingsmiddelen (bijvoorbeeld opbrengsten voor ophalen afval, verstrekken van vergunningen, onderhouden van het riool, reisdocumenten etc.) hangen samen met een concreet beleidsveld en staan opgenomen in de betreffende programma’s. Deze dekkingsmiddelen verlagen het saldo van lasten en baten op de betreffende programma’s in de begroting.

De algemene dekkingsmiddelen onderscheiden zich van specifieke dekkingsmiddelen doordat zij vrij aan te wenden zijn. De besteding van deze inkomsten is niet aan een bepaald programma (doel) gebonden. De algemene dekkingsmiddelen vormen de financiële dekking van de bestedingen van de programma’s 1 tot en met 10, en zijn ingedeeld naar voorgeschreven categoriën en onvoorzien.

In dit hoofdstuk lichten wij de algemene dekkingsmiddelen toe.

Algemene dekkingsmiddelen

Budgettaire ontwikkelingen ­
De daling van de lasten en/of de stijging van de baten worden onder andere veroorzaakt door de indexering van budgetten, doorrekening van de kostenverdeelstaat en de kapitaallasten die zijn berekend vanuit het meerjareninvesteringsplan 2024-2027. Beleidswijzigingen met financiële consequenties worden hierna per beleidsterrein toegelicht.

Lokale heffingen

Zie de paragraaf Lokale Heffingen voor een gedetailleerde toelichting.

Algemene uitkering

Ontwikkeling algemene uitkering uit het gemeentefonds t.o.v. de raming van de meerjarenbegroting 2023-2026:

De groei van het gemeentefonds is t/m 2025 gekoppeld aan de groei van de rijksuitgaven. De VNG heeft met het Kabinet afgesproken dat de groei van het gemeentefonds t/m 2025 vast staat. Dat maakt de raming van de algemene uitkering een stuk zekerder. Vanaf 2026 vervalt de koppeling met de rijksuitgaven. In afwachting van een nieuwe financieringssytematiek van gemeenten heeft het Kabinet t/m 2027 de gemeenten zekerheid gegeven. In de meicirculaire 2023 is een miljard toegevoegd aan het gemeentefonds voor de compensatie van de groei van gemeenten. Hoe deze compensatie er vanaf 2028 uit gaat zien is onzeker.

Het Leidse aandeel in het gemeentefonds is afgerond 0,8%.

De algemene uitkering voor 2024 is met 4,2% geindexeerd voor inflatie.
De herijking van de verdeling van het gemeentefonds verloopt voor Leiden voordelig.

De raming van de algemene uitkering is verder gebaseerd op de woningbouw- en bevolkingsprognose t/m 2027 zoals opgenomen in de Kaderbrief 2023-2027.

Dividend
De dividendverwachtingen voor Alliander en de BNG blijven ongewijzigd.

Financieringsfunctie

De stijging van de marktrente op zowel langlopende- als kortlopende geldleningen, leidt ertoe dat er voor 2024 meer (rente)lasten zijn geraamd dan voor 2023. Voor een verdere toelichting op de financieringsfunctie wordt verwezen naar de paragraaf financiering.

Overige algemene dekkingsmiddelen

In 2022 hebben er wereldwijde ontwikkelingen plaatsgevonden die de prijzen voor energie, die al begin 2022
aan het stijgen waren, in een stroomversnelling gebracht hebben. Ondanks het feit dat de enorme piek van
augustus 2022 weer is afgevlakt, blijven de prijzen aanzienlijk hoger dan we vanuit het verleden gewend zijn. Voor de gemeente is de verwachting dat netto de energielasten met € 2,0 mln. stijgen voor het jaar 2023. Daarbij is het reëel te verwachten dat de energieprijzen ook in 2024 hoger (1,0 mln.) blijven. Voor de jaren na 2024 is momenteel geen inschatting te maken ook omdat dan de effecten van de energietransitie steeds meer een rol gaan spelen.

Daarnaast is in 2024 rekening gehouden met een behoedzaamheidsruimte van € 840.000.

Reserves

Reserve Flankerend beleid
De reserve flankerend beleid is bestemd om frictiekosten van personeel op te vangen bij reorganisaties en
andere wijzigingen in de organisatie waardoor mensen bovenformatief worden. Daarnaast is een deel bestemd voor een financiële bijdrage aan de Garantiebanen. Vanaf 2023 is er jaarlijks een onttrekking van € 100.000
geraamd.

Concernreserve
De concernreserve dient als buffer voor de afdekking van niet-kwalificeerbare risico’s en de egalisatie van
exploitatieresultaten. De minimale omvang van de concernreserve aan het eind van het meerjarenbeeld is
vastgesteld op 150% van de uitkomst van de risicosimulatie. Rekeningsresultaten worden toegevoegd aan de
concernreserve. De concernreserve is in principe vrij besteedbaar met inachtneming van de minimale omvang
zoals die is vastgelegd in de financiële verordening. Het surplus in de concernreserve kan worden gebruikt voor het sluitend maken van het meerjarenbeeld bij de begroting of kaderbrief. De geraamde stortingen en
onttrekkingen zijn afkomstig uit eerdere jaren (resultaten van voorgaande P&C producten). In 2024 wordt aanvullend hierop € 1 miljoen onttrokken als dekking voor het krediet prijsstijgingen woningbouw.

Reserve Bedrijfsvoering plankosten
De primaire functie van deze reserve is de dekking van de plankosten van projecten in de definitiefase.
De secundaire functie van deze reserve is het oplossen van knelpunten met betrekking tot de
plankostensystematiek. De reserve wordt jaarlijks (structureel) gevoed met een bedrag van € 181.000.

Reserve Afschrijvingen investeringen
De reserve afschrijving investeringen dient als dekking van vervangingsinvesteringen waarover de raad
heeft besloten. In 2024 wordt voor diverse investeringen per saldo € 1.179.000 toegevoegd en wordt als
dekking voor kapitaallasten per saldo € 627.000 onttrokken.

Reserve Budgetoverheveling
In de reserve budgetoverheveling worden de budgetten verzameld die eerder bij de voortgangsrapportages voor overheveling zijn aangemeld. Per saldo gaat het in 2024 om een onttrekking van € 1.440.000.

Reserve Bedrijfsvoering concern
De doelstelling van de bedrijfsreserve is de egalisatie van resultaten op de bedrijfsvoering ten opzichte van de begroting over meerdere jaren én om incidentele knelpunten in de bedrijfsvoering op te lossen. In 2024 wordt € 1.900.000 onttrokken ten behoeve van het Project Nieuw Financieel Systeem.

Reserve egalisatie kapitaallasten centrumregeling bedrijfsvoering
In de reserve egalisatie kapitaallasten worden de verschillen tussen de begrote en werkelijke kapitallasten in enig begrotingsjaar verrekend. Afwijkingen in de kapitaallasten hebben geen effect op het begrotingsresultaat van Leiden. Het betreft alleen de kapitaallasten van investeringen die vallen onder de Centrumregeling Leidse Regio. Per saldo gaat het in 2024 om een toevoeging van € 779.000.

Investeringen
Niet van toepassing.

Subsidies
Niet van toepassing.

Verbonden Partijen

De onderstaande Verbonden Partijen leveren een bijdrage aan het programma Algemene dekkingsmiddelen. Zie voor meer informatie de paragraaf verbonden partijen.

Alliander

Via energienetwerken zorgt Alliander voor de distributie van gas en elektriciteit in een groot deel van Nederland. Alliander brengt een open en duurzame energiemarkt dichterbij.

Dunea

Dunea produceert en levert aan circa 1,3 miljoen klanten betrouwbaar drinkwater in het westelijk deel van Zuid-Holland.

NV Bank Nederlandse Gemeenten

BNG Bank is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. De bank draagt duurzaam bij aan het laag houden van de kosten van maatschappelijke voorzieningen voor inwoners en organisaties.

Overhead, Vpb en Onvoorzien

Overhead

Overhead wordt gedefinieerd als 'alle kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van het primaire proces', en bevat naast personele kosten ook een aantal andere kostenposten.

Het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) schrijft voor dat de baten en lasten van overhead in dit programma moeten worden opgenomen. Overhead mag alleen nog aan grote projecten of investeringen worden toegerekend als dit anders tot grote nadelen in de begroting zou leiden. De toerekening van overheadkosten bij het bepalen van tarieven voor heffingen en leges gebeurt buiten de begroting om.Door het apart opnemen van overhead winnen begroting en verantwoording aan transparantie en kan beter worden gestuurd op de bedrijfsvoering. Bovendien is het doel dat door het hanteren van een landelijk voorgeschreven systematiek een goede vergelijking kan worden gemaakt met andere gemeenten.

De personele kosten van overhead bevatten de kosten van:

• de leidinggevenden in het primaire proces;
• de medewerkers van Financiën, toezicht en controle gericht op de eigen organisatie;
• de medewerkers van P&O / HRM;
• de medewerkers van Inkoop;
• interne en externe communicatiemedewerkers, met uitzondering van klantcommunicatie;
• de medewerkers van Juridische zaken;
• de medewerkers van Bestuurszaken en bestuursondersteuning;
• de medewerkers van Informatievoorziening en automatisering;
• de medewerkers van Facilitaire zaken en huisvesting;
• de medewerkers bezig met postbehandeling en archivering;
• de medewerkers voor bedrijfsvoering;
• de managementondersteuning in het primaire proces

De andere overheadkosten betreffen:

• de kosten voor de huisvesting voor de uitvoering van de algemene taken van de eigen gemeentelijke organisatie;
• de personele kosten van medewerkers die niet eerder genoemd zijn, maar die werkzaamheden verrichten die niet zijn toe te rekenen aan een of meerdere taakvelden;
• de verzekeringskosten en opleidingskosten voor personeel;
• de bijdrage aan een verbonden partij, voor zover deze verbonden partij werkzaam is voor het taakveld 0.4 Overhead.

In onderstaande tabel is een uitsplitsing van de overheadkosten opgenomen.
De totalen van 2024 zijn gelijk aan het saldo op het taakveld 0.4 Overhead, onderdeel van het hoofdtaakveld 0 Bestuur en ondersteuning (zie paragraaf 4.3).

Budgettaire ontwikkelingen
De daling van de lasten en/of de stijging van de baten worden onder andere veroorzaakt door de indexering van budgetten, doorrekening van de kostenverdeelstaat en de kapitaallasten die zijn berekend vanuit het meerjareninvesteringsplan 2024-2027. Beleidswijzigingen met financiële consequenties worden hierna per beleidsterrein toegelicht.

Lasten
In 2024 zijn de begrote lasten € 2.780.000 lager dan in 2023. De voornaamste oorzaak is dat de gevolgen van de CAO-stijging reeds in 2024 e.v. is verdeeld. In 2023 is de reservering nog geparkeerd binnen Overhead (categorie Overige).

Baten
In 2024 zijn de begrote baten € 704.000 lager dan in 2023. De baten die in 2023 zijn geraamd hebben betrekking op de nog te realiseren dekking ten behoeve van het project vervanging financieel systeem.

Investeringen

In bovenstaand overzicht staan de investeringen zoals deze zijn opgenomen in het investeringsplan 2024-2027. In paragraaf 4.2.2 Investeringen wordt de ontwikkeling van de kapitaallasten toegelicht en staat een overzicht met te voteren kredieten.

Beleidsindicatoren
Volgens de voorschriften in het BBV moeten 39 beleidsindicatoren verplicht bij de programma's worden opgenomen. Met deze beleidsindicatoren is het via 'waarstaatjegemeente.nl' beter mogelijk de resultaten van de gemeenten onderling te vergelijken. Van deze indicatoren vallen er 5 onder het hoofdtaakveld 0 Bestuur en Organisatie. Omdat het voornamelijk overhead gerelateerde indicatoren betreft, worden ze in deze paragraaf opgenomen.

* Betreft het streefcijfer zoals opgenomen in de paragraaf bedrijfsvoering.

Vennootschapsbelasting (Vpb)

Er zijn geen wijzigingen in het structurele budget voor vennootschapsbelasting, behoudens de toepassing van de index.

Onvoorzien

Er zijn geen wijzigingen in het structurele budget voor onvoorziene posten, behoudens de toepassing van de index. In 2023 is het budget voor Onvoorzien incidenteel ingezet (€ 127.000) ten behoeve van de bijdrage van Leiden aan de noodhulp aan Syrië en Turkije.