Binnen de begroting bestaat er onderscheid tussen specifieke dekkingsmiddelen en algemene dekkingsmiddelen. Specifieke dekkingsmiddelen (bijvoorbeeld opbrengsten voor ophalen afval, verstrekken van vergunningen, onderhouden van het riool, reisdocumenten etc.) hangen samen met een concreet beleidsveld en staan opgenomen in de betreffende programma’s. Deze dekkingsmiddelen verlagen het saldo van lasten en baten op de betreffende programma’s in de begroting.

De algemene dekkingsmiddelen onderscheiden zich van specifieke dekkingsmiddelen doordat zij vrij aan te wenden zijn. De besteding van deze inkomsten is niet aan een bepaald programma (doel) gebonden. De algemene dekkingsmiddelen vormen de financiële dekking van de bestedingen van de programma’s 1 tot en met 10, en zijn ingedeeld naar voorgeschreven categorieën en onvoorzien.

In dit hoofdstuk lichten wij de algemene dekkingsmiddelen toe.

Algemene dekkingsmiddelen

Budgettaire ontwikkelingen ­

De daling van de lasten en/of de stijging van de baten worden onder andere veroorzaakt door de indexering van budgetten, doorrekening van de kostenverdeelstaat en de kapitaallasten die zijn berekend vanuit het meerjareninvesteringsplan 2026-2029. Beleidswijzigingen met financiële consequenties worden hierna per beleidsterrein toegelicht.

Lokale heffingen

De OZB opbrengsten zijn geactualiseerd en geïndexeerd. Kortheidshalve verwijzen wij naar de paragraaf lokale heffingen.

Algemene uitkering

De ramingen voor de algemene uitkering en de lokale heffingen zijn geactualiseerd op basis van de laatst bekende ontwikkelingen. Daarbij gaat het om de planning van de woningbouwproductie volgens de bouwmonitor en de wijzigingen van de aantallen van de verdeelmaatstaven in het gemeentefonds.

De groei van het gemeentefonds wordt vanaf 2024 gebaseerd op een 8-jaars historisch gemiddelde (t-9 t/m t-2) van de ontwikkeling van het bruto binnenlands product (bbp). Daarmee is de groei van het gemeentefonds beter voorspelbaar en stabieler.

Het algemene gedeelte van het gemeentefonds bedraagt per 2025 afgerond € 41 miljard. Dit bedrag wordt op basis van sociale en fysieke kenmerken verdeeld over de gemeenten. De kenmerken zijn vertaald in 51 verdeelmaatstaven zoals bijvoorbeeld inwoners, huishoudens met een laag inkomen en woningen. Er zijn ook heel specifieke maatstaven zoals de oppervlakte van de historische kern.

In de Kaderbrief 2025-2029 is de ontwikkeling van de algemene uitkering gemeentefonds toegelicht. In de begroting 2026 is aan deze raming de compensatie voor lonen en prijzen toegevoegd, €8,2 miljoen. In de berekening van de algemene uitkering hebben wij zo veel mogelijk rekening gehouden met de ontwikkelingen uit de Voorjaarsnota van het Kabinet. De ontwikkeling van de algemene uitkering o.b.v. de meicirculaire voor Leiden vergelijken wij nu met de raming in de Kaderbrief 2025-2029.

Het voordeel in 2025 wordt grotendeels veroorzaakt door bijstelling van de loon- en prijscompensatie. De onderuitputting BTW-compensatiefonds is lager dan eerder geraamd door het Rijk en levert een nadeel op van € 0,8 miljoen.
De voordelen vanaf 2026 ontstaan door verhoging van de compensatie voor loon- en prijsstijgingen vanuit 2025. De demping van het ravijn valt vanaf 2026 € 0,7 tot € 0,2 miljoen lager uit dan geraamd in de kaderbrief. Het resterende deel van de netto ontwikkeling is het resultaat van bijstelling van de verdeelmaatstaven en de uitkeringsfactor. De verdeelmaatstaven huishoudens met een laag inkomen en bijstandontvangers geven de grootste wijziging, totaal € 4,4 miljoen structureel nadelig. Dit komt doordat er in Leiden minder huishoudens met een laag inkomen (door een definitiewijziging van de maatstaf) en bijstandsontvangers zijn dan eerder geraamd. Dit is echter een trend bij vrijwel alle gemeenten. Het lagere bedrag dat hierdoor wordt uitgekeerd voor deze maatstaf wordt weer via de zogenaamde uitkeringsfactor alsnog uitgekeerd aan gemeenten. Per saldo verloopt dit voor Leiden tot €  0,5 miljoen structureel nadelig omdat de aanpassing van de uitkeringsbasis wordt verrekend met de uitkeringsfactor. Die stijgt met € 3,9 miljoen structureel.

Het netto voordeel van de meicirculaire 2025 is in deze begroting toegevoegd aan de stelpost indexering.

Voor verdere informatie over de meicirculaire verwijzen wij naar de brief aan de gemeenteraad van 10 juni 2025

https://leiden.qualigraf.nl/app/public/postin/08822a0882aa008802a22200ead320ed

Dividend

Door een hogere winst over 2024 vallen het dividend Alliander en BNG samen € 418.000 hoger uit dan begroot. Dit zorgt voor een eenmalige meevaller in 2025 (ten opzichte van 2026).

Financieringsfunctie

De gestegen rente op de kapitaalmarkt en extra investeringsvolumes zorgen er voor dat financieringslasten op langere termijn oplopen.

Overige algemene dekkingsmiddelen

De lagere lasten in 2026 worden met name veroorzaakt door de verwachte lagere kapitaallasten. Deze lagere lasten zijn niet verdeeld over de verschillende begrotingsprogramma's.

Reserves

Reserve Flankerend beleid AD

De reserve flankerend beleid is bestemd om frictiekosten van personeel op te vangen bij reorganisaties en andere wijzigingen in de organisatie waardoor mensen bovenformatief worden. Vanaf 2023 is er jaarlijks een onttrekking van € 100.000 geraamd.

Concernreserve

De concernreserve dient als buffer voor de afdekking van niet-kwalificeerbare risico’s en de egalisatie van exploitatieresultaten. De minimale omvang van de concernreserve aan het eind van het meerjarenbeeld is vastgesteld op 150% van de uitkomst van de risicosimulatie. Rekeningsresultaten worden toegevoegd aan de concernreserve. De concernreserve is in principe vrij besteedbaar met inachtneming van de minimale omvang zoals die is vastgelegd in de financiële verordening. Het surplus in de concernreserve kan worden gebruikt voor het sluitend maken van het meerjarenbeeld bij de begroting of kaderbrief. De geraamde stortingen en onttrekkingen zijn afkomstig uit eerdere jaren (resultaten van voorgaande P&C producten). Zie voor de analyse van het meerjarig verloop ten opzichte van de normen voor het weerstandsvermogen het hoofdstuk hoofdlijnen financiële positie.

Reserve afschrijvingen investeringen

De reserve afschrijving investeringen dient als dekking van vervangingsinvesteringen waarover de raad heeft besloten. In 2025 wordt voor diverse investeringen per saldo € 34,7 mln. toegevoegd en wordt als dekking voor kapitaallasten per saldo € 4,8 mln. onttrokken. Bij de Kaderbrief 2024-2028 heeft de raad besloten om in het meerjarenbeeld in 2026 € 16,5 miljoen incidenteel in de reserve afschrijvingen investeringen te storten om hiermee de structurele begrotingsruimte te vergroten.

Reserve budgetoverheveling

Reserve Budgetoverheveling In de reserve budgetoverheveling worden de budgetten verzameld die eerder bij de voortgangsrapportages voor overheveling zijn aangemeld. Per saldo gaat het in 2026 om een onttrekking van € 2.340.000.

Reserve egalisatie kapitaallasten centrumregeling (CR)

In de reserve egalisatie kapitaallasten worden de verschillen tussen de begrote en werkelijke kapitaallasten in enig begrotingsjaar verrekend. Afwijkingen in de kapitaallasten hebben geen effect op het begrotingsresultaat van Leiden. Het betreft alleen de kapitaallasten van investeringen die vallen onder de Centrumregeling Leidse Regio. Per saldo gaat het in 2026 om een onttrekking van € 904.000.

Reserve bedrijfsvoering Centrumregeling (CR)

In overeenstemming met de uitgangspunten in de Centrumregeling Bedrijfsvoering Leidse Regio worden het jaarlijks resultaat van de CR verrekend deze reserve (= egalisatiefunctie). De reserve wordt ingezet ten behoeve van kwaliteitsverbeterende maatregelen van de CR. In 2026 wordt in totaal € 359.000 onttrokken uit deze reserve kwaliteitsverbeteringen binnen de bedrijfsvoering van de CR.

Investeringen

Niet van toepassing

Subsidies

Niet van toepassing

Verbonden Partijen

De onderstaande Verbonden Partijen leveren een bijdrage aan het programma Algemene dekkingsmiddelen. Zie voor meer informatie de paragraaf verbonden partijen.

Alliander

Via energienetwerken zorgt Alliander voor de distributie van gas en elektriciteit in een groot deel van Nederland. Alliander brengt een open en duurzame energiemarkt dichterbij.

Dunea

Dunea produceert en levert aan circa 1,3 miljoen klanten betrouwbaar drinkwater in het westelijk deel van ZuidHolland.

NV Bank Nederlandse Gemeenten

BNG Bank is de bank van en voor overheden en instellingen voor het maatschappelijk belang. De bank draagt duurzaam bij aan het laag houden van de kosten van maatschappelijke voorzieningen voor inwoners en organisaties.

Overhead, Vpb en Onvoorzien

Overhead

Overhead wordt gedefinieerd als 'alle kosten die samenhangen met de sturing en ondersteuning van het primaire proces', en bevat naast personele kosten ook een aantal andere kostenposten.

Het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) schrijft voor dat de baten en lasten van overhead in dit programma moeten worden opgenomen. Overhead mag alleen nog aan grote projecten of investeringen worden toegerekend als dit anders tot grote nadelen in de begroting zou leiden. De toerekening van overheadkosten bij het bepalen van tarieven voor heffingen en leges gebeurt buiten de begroting om. Door het apart opnemen van overhead winnen begroting en verantwoording aan transparantie en kan beter worden gestuurd op de bedrijfsvoering. Bovendien is het doel dat door het hanteren van een landelijk voorgeschreven systematiek een goede vergelijking kan worden gemaakt met andere gemeenten.

De personele kosten van overhead bevatten de kosten van:

• de leidinggevenden in het primaire proces;
• de medewerkers van Financiën, toezicht en controle gericht op de eigen organisatie;
• de medewerkers van P&O / HRM;
• de medewerkers van Inkoop;
• interne en externe communicatiemedewerkers, met uitzondering van klantcommunicatie;
• de medewerkers van Juridische zaken;
• de medewerkers van Bestuurszaken en bestuursondersteuning;
• de medewerkers van Informatievoorziening en automatisering;
• de medewerkers van Facilitaire zaken en huisvesting;
• de medewerkers bezig met postbehandeling en archivering;
• de medewerkers voor bedrijfsvoering;
• de managementondersteuning in het primaire proces

De andere overheadkosten betreffen:

• de kosten voor de huisvesting voor de uitvoering van de algemene taken van de eigen gemeentelijke organisatie;
• de personele kosten van medewerkers die niet eerder genoemd zijn, maar die werkzaamheden verrichten die niet zijn toe te rekenen aan een of meerdere taakvelden;
• de verzekeringskosten en opleidingskosten voor personeel;
• de bijdrage aan een verbonden partij, voor zover deze verbonden partij werkzaam is voor het taakveld 0.4 Overhead.

Budgettaire ontwikkelingen

De daling van de lasten en/of de stijging van de baten worden onder andere veroorzaakt door de indexering van budgetten, doorrekening van de kostenverdeelstaat en de kapitaallasten die zijn berekend vanuit het meerjareninvesteringsplan 2026-2029. Beleidswijzigingen met financiële consequenties worden hierna per beleidsterrein toegelicht.

Investeringen

In bovenstaand overzicht staan de investeringen zoals deze zijn opgenomen in het investeringsplan 2026-2029. In paragraaf 4.2.2 Investeringen wordt de ontwikkeling van de kapitaallasten toegelicht en staat een overzicht met te voteren kredieten.

Beleidsindicatoren

Volgens de voorschriften in het BBV moeten 39 beleidsindicatoren verplicht bij de programma's worden opgenomen. Met deze beleidsindicatoren is het via 'waarstaatjegemeente.nl' beter mogelijk de resultaten van de gemeenten onderling te vergelijken. Van deze indicatoren vallen er 5 onder het hoofdtaakveld 0 Bestuur en Organisatie. Omdat het voornamelijk overhead gerelateerde indicatoren betreft, worden ze in deze paragraaf opgenomen.

* Betreft het streefcijfer zoals opgenomen in de paragraaf bedrijfsvoering.

Vennootschapsbelasting (Vpb)

Er zijn geen wijzigingen in het structurele budget voor vennootschapsbelasting, behoudens de toepassing van de index.

Onvoorzien

Er zijn geen wijzigingen in het structurele budget voor onvoorziene posten, behoudens de toepassing van de index.