Leiden is een prachtige stad om in te wonen en te werken. Tegelijk neemt de druk op de stad toe door bijvoorbeeld het groeiende aantal inwoners en klimaatverandering. We willen onze stad nu en in de toekomst duurzaam en leefbaar houden. Om dat te bereiken, hebben we duurzaamheid onderverdeeld in een aantal duurzaamheidsopgaven: circulaire economie (programma 3), duurzame mobiliteit (programma 4), klimaatadaptatie en biodiversiteit (programma 5), energietransitie (programma 6) en duurzame verstedelijking (programma 6). Hieronder is dit schematisch weergegeven.
Het klimaat is altijd al aan het veranderen onder invloed van verschillende factoren. Alleen nu verandert het klimaat in een veel hoger tempo. Dit komt doordat de mens steeds meer broeikasgassen is gaan uitstoten. Broeikasgassen, zoals CO2, houden de aarde als een soort deken warm. De snelle toename van deze broeikasgassen in de atmosfeer zorgt ervoor dat onze planeet sneller opwarmt. Deze opwarming gaat gepaard met extremere weersomstandigheden zoals hevigere regenval, hitte en droogte. Door opwarming van de aarde wordt ons klimaat en daardoor de leefbaarheid ernstig bedreigd.
Ook in Leiden voelen we hier de gevolgen van. Sommige plekken worden heel warm in de zomer, straten lopen onder bij hevige regenval en door aanhoudende droogte kan het grondwaterpeil zakken, wat kan leiden tot bodemdaling en negatieve gevolgen heeft voor funderingen en de natuur. Als we hier niks aan doen, dan kunnen deze veranderingen de leefbaarheid in Leiden aantasten.
Verduurzaming van de stad is daarom essentieel om de verstedelijking en specifieker de grote vraag naar woningen op te kunnen vangen. Een stad die niet duurzaam en gezond is, is niet leefbaar en niet aantrekkelijk om te wonen, recreëren, verblijven en werken. Met de keuze voor duurzame verstedelijking koppelt Leiden de opgave van klimaatneutraliteit en klimaatbestendigheid aan betaalbare woningen, schoon vervoer en meer groen. Zowel het veranderende klimaat, de toename van de wereldbevolking, de zoektocht naar steeds schaarser wordende grondstoffen en het bijbehorende gebruik van natuur leidt tot verminderde aantallen van soorten en soms zelf tot uitsterving. Ook in Leiden zien we dat de ontwikkelingen in de stad impact hebben op de bestaande flora en fauna. We moeten in Leiden daarom niet alleen zoeken naar oplossingen voor de mens, maar ook voor de natuur.
Leiden is sinds 2010 een Global Goal gemeente. Dit betekent dat de gemeente haar lokale beleid koppelt aan de zeventien wereldwijde doelstellingen voor duurzame ontwikkeling. Deze ‘Global Goals for sustainable development’ richten zich onder andere op het tegengaan van klimaatverandering en een transitie naar duurzame vormen van energie.
De gemeente Leiden heeft de Europese en nationale doelstellingen vertaald in een lokale ambitie. De ambitie van Leiden is: Leiden is in 2050 een klimaatneutrale, circulaire, klimaatbestendige, biodiverse en zichtbaar groenere stad.
Als gemeente hebben we hiervoor twee vormen van beleid: het reduceren van broeikasgas emissies (klimaatmitigatie) zoals CO2. Hiermee remmen we klimaatverandering af en minimaliseren we de temperatuurstijging op aarde om zo de heftigere consequenties van klimaatverandering te voorkomen. Dit doen we door middel van de duurzaamheidsopgaven energietransitie (programma 6), circulaire economie (programma 3) en duurzame mobiliteit (programma 4). De tweede vorm is klimaatadaptatie, waar we onze samenleving zo goed mogelijk inrichten zodat we om kunnen gaan met de gevolgen van klimaatverandering. Hieronder vallen maatregelen zoals het reduceren van hitte in steden door het toevoegen van groen en het verbeteren van onze afwateringsystemen om de grotere hoeveelheden neerslag te kunnen verwerken. Dit doen we in alle ontwikkelingen en specifieker in de duurzaamheidsopgave Klimaatadaptatie en biodiversiteit (programma 5).
Voor elk van deze opgaven is een strategie met bijbehorende uitvoeringsagenda / uitvoeringsprogramma opgesteld. Deze uitvoeringsprogramma’s richten zich op de ambities, doelen, benodigde inspanningen en beoogde resultaten op de kortere termijn. We zetten in 2026 in op het nog meer en beter op elkaar afstemmen van communicatie naar bewoners en ondernemers toe, vanuit de verschillende opgaven. Dit doen we door een overkoepelende boodschap uit te dragen, zodat ook voor bewoners en ondernemers duidelijk is dat alles onder de koepel van duurzaamheid plaatsvindt. Hiermee versnellen we de duurzame beweging onder inwoners, ondernemers, partners en medewerkers met een activerend, herkenbaar verhaal.
In 2026 lanceren we een uitnodigende communicatiecampagne vanuit het programma circulair herwaarderen. Deze campagne wordt ingebed op een vernieuwde GaGoed website, die als platform gaat fungeren voor communicatie over klimaatadaptatie, Samen aan de Slag, duurzame mobiliteit, circulair herwaarderen en de energietransitie. Na de campagne over circulair herwaarderen volgen er campagnes die steeds een ander duurzaam onderwerp uitlichten. Dit met het uiteindelijk doel inwoners en ondernemers te betrekken, te inspireren en te stimuleren Goed. duurzaam bezig te gaan. Naast deze gerichte campagnecommunicatie delen we continu berichten met het Goed. keurmerk over diverse duurzame onderwerpen (denk aan nieuwtjes en goede voorbeelden). Hierbij houden we een communicatiekalender aan zodat alle onderwerpen evenredig veel aandacht krijgen en in beeld blijven. In de berichtgeving verwijzen we steeds weer naar de vernieuwde website. Hierbij werken we nauw samen met diverse partijen in de stad zoals Energiek Leiden en het Netwerk Leiden Sneller Duurzaam.
Ondernemers en bedrijven zijn een belangrijke doelgroep voor het realiseren van de opgaven. Vanuit de verschillende opgaven streven we ernaar om in 2026 meer aandacht aan die doelgroep te besteden, in gezamenlijkheid met onder andere Ondernemend Leiden.
Daarnaast zetten we in 2026 verder in op het betrekken van de jeugd via Natuur- en DuurzaamheidsEducatie. Hiermee werken we aan duurzame bewustwording bij onze bewoners nu en in de toekomst.
Rapportage over de beschikbare middelen gebeurt niet in deze paragraaf, maar bij de betreffende begrotingsprogramma’s. Dit maakt het mogelijk om uitgaven en prestaties op duurzaamheidsthema’s (zoals ‘Fiets-op-1’), beter te relateren aan de andere ambities in dat begrotingsprogramma (zoals ‘Bereikbaarheid’). Middelen vanuit de verschillende dekkingsbronnen worden bij het beleidsveld Energietransitie in gezamenlijkheid toegelicht. Zo worden middelen uit de reserve Duurzame Stad voor de energietransitie in samenhang met de middelen die het Rijk beschikbaar stelt voor capaciteit voor klimaat- en energiebeleid en voor de aanpak van energiearmoede toegelicht. We hopen op deze manier beter inzicht te kunnen geven in de relaties tussen verschillende financiële stromen.
Op het dashboard ‘ruimtegebruik en duurzaamheid’ op leiden.incijfers.nl is de monitoringsinformatie over de duurzaamheidsopgaven gebundeld.