Programmabegroting 2024

Structureel en reëel evenwicht

Structureel en reëel evenwicht

Op basis van onderstaand overzicht wordt aangetoond of de meerjarenraming 2024-2027, conform de uitgangspunten in het BBV, structureel in evenwicht is. Dit houdt in dat structurele lasten kunnen worden gedekt met structurele baten. Indien dit niet het geval is, is de kans groot dat er op termijn een begrotingstekort ontstaat.

Structureel evenwicht
Als in het betreffende begrotingsjaar structurele lasten gedekt zijn door structurele baten is er sprake van structureel evenwicht. Incidentele lasten mogen gedekt worden door zowel structurele als door incidentele baten.

Reëel evenwicht
Reëel evenwicht houdt in dat de ramingen volledig, realistisch en haalbaar moeten zijn. Bij de toets of het realiteitsgehalte van de ramingen voldoende is spelen diverse onderwerpen een rol:

  • Uitgangspunten in de begroting (o.a. realiteit van: ombuigingen, verwerking loon- en prijsstijgingen en algemene uitkering);
  • Weerstandsvermogen en risico’s;
  • Ontwikkeling van de grondexploitaties;
  • Onderhoud van kapitaalgoederen (wegen, groen, gebouwen en riolering) ;
  • Onderzoek van de jaarrekening.

Analyse van het structureel begrotingsevenwicht
Het structureel begrotingsevenwicht wordt berekend door de som van de incidentele lasten en de toevoegingen aan reserves te verminderen met de incidentele baten en de onttrekkingen aan reserves. Hierbij is het uitgangspunt dat alle toevoegingen aan en onttrekkingen uit reserves incidenteel van aard zijn. Uitzondering is een onttrekking ter dekking van kapitaallasten. Dit soort onttrekkingen zijn structureel van aard. Leiden kent nog een aantal andere uitzonderingen. Die staan in de tabel hieronder. Als de bedragen groter zijn dan € 250.000 wordt de mutatie kort toegelicht. Het structurele saldo moet op termijn positief zijn (de structurele baten zijn dan groter dan de structurele lasten). De provincie spreekt als financieel toezichthouder een oordeel uit over het al dan niet structureel en reëel sluitend zijn van de begroting.

De Programmabegroting 2024 heeft in alle jaren een structureel evenwicht:

 

2024

2025

2026

2027

Saldo baten en lasten

-4.049

-10.106

5.930

5.956

Toevoegingen en onttrekkingen aan reserves

4.049

10.106

-5.930

-5.956

Resultaat na bestemming

-

-

-

-

Af: Incidentele lasten

26.845

23.973

16.897

10.985

Bij: Incidentele baten

10.701

8.555

5.466

6.188

Af: toevoegingen aan reserves

19.751

34.121

26.706

23.041

Bij: onttrekkingen aan reserves

15.702

24.015

32.636

28.997

Af: Structurele onttrekking reserve afschrijving investeringen

589

1.138

1.396

1.437

Af: Structurele onttrekking reserve afkoopsommen erfpacht (inclusief administratiekosten)

1.511

1.511

1.511

1.511

Af: Structurele onttrekking reserve grondexploitaties (kap.lasten)

44

44

44

44

Af: Structurele onttrekking bedrijfsvoering ELO (kap.lasten)

12

12

12

12

Bij: Structurele storting reserve duurzame stad (zal tzt omgezet worden naar kap.lasten en/of andere structurele lasten)

1.932

1.898

1.589

1.234

Bij: Structurele storting reserve bereikbaarheidsprojecten (zal tzt omgezet worden naar structurele onderhoudskosten)

75

75

75

75

Bij: Structurele storting reserve asbestsanering

106

106

106

106

Structureel saldo van de begroting

-20.236

-26.150

-6.694

-431

Structureel evenwicht

JA

JA

JA

JA

Het structureel saldo is door onder meer de verwerking van de meicirculaire, verwerking van de aangepaste meerjaren investeringsplanning en indexering voordeliger dan de aanname bij Kaderbrief 2023-2027. In de Kaderbrief 2023-2027 zijn meerdere tijdelijke intensiveringen opgenomen op verscheidene beleidsterreinen die het college als incidenteel heeft aangemerkt. De provinciaal toezichthouder zal hierover een oordeel vormen. Als de toezichthouder van mening is dat deze posten eigenlijk structureel van aard zijn, zal hij deze corrigeren op het structureel saldo. Gezien de marge in het structureel saldo van 20,2 miljoen in 2024 zal dit geen gevolgen hebben voor het toezichtsregime.

Incidentele lasten en baten

Resultaat na bestemming (incl. reservemutaties)

2024

2025

2026

2027

Incidentele lasten

    

Programma

    

Bestuur en dienstverlening

1.989

45

-

-

Veiligheid

165

82

-

-

Economie

1.428

1.009

442

-

Mobiliteit

660

3.349

7.450

7.794

Omgevingskwaliteit

705

452

118

14

Stedelijke ontwikkeling

7.851

9.058

6.492

7.041

Jeugd en onderwijs

3.674

3.402

1.041

575

Cultuur, sport en recreatie

1.525

1.537

164

60

Maatschappelijke ondersteuning

3.290

2.834

730

-

Werk en inkomen

1.721

672

360

-

Algemene middelen

3.838

1.532

100

-4.500

Saldo Incidentele lasten

26.845

23.973

16.897

10.985

Incidentele baten

Programma

    

Bestuur en dienstverlening

-

-

-

-

Veiligheid

-

-

-

-

Economie

-

-

-

-

Mobiliteit

476

-

-

-

Omgevingskwaliteit

483

358

-

-

Stedelijke ontwikkeling

8.244

7.843

5.466

6.188

Jeugd en onderwijs

568

-

-

-

Cultuur, sport en recreatie

-

-

-

-

Maatschappelijke ondersteuning

-

-

-

-

Werk en inkomen

597

-

-

-

Algemene middelen

333

354

-

-

Saldo incidentele baten

10.701

8.555

5.466

6.188

Saldo incidentele laten en baten

16.144

15.418

11.430

4.797

Bedragen x 1.000,-

Per programma volgt hieronder een toelichting van de incidentele lasten en baten > 250.000. Alle overige posten worden in een totaalbedrag genoemd.

Bestuur en dienstverlening

Beleidsterrein

Prestatie

2024

2025

2026

2027

Lasten

     

Bestuur

Bevorderen intergem samenwerking

1.883

-

-

-

Overige posten

 

106

45

-

-

Totaal lasten

 

1.989

45

-

-

      

Baten

     

Overige baten

 

-

-

-

-

Totaal baten

 

-

-

-

-

Saldo Bestuur en dienstverlening

 

1.989

45

-

-

Bedragen x 1.000,-

Bevorderen intergemeentelijke samenwerking
In 2006 is besloten om van 2008 tot en met 2022 jaarlijks 3.077.000 bij te dragen aan het investeringsfonds Holland Rijnland. In 2010 is besloten t.b.v. de Rijnlandroute nog eens 20.423.000 bij te dragen. Hiervan is 16.373.000 in 2017 betaald. In 2022 is 3.077.000 bijgedragen. In 2023 en 2024 is dit bedrag 1.883.000. Alle bedragen worden onttrokken aan de reserve Holland Rijnland.

Veiligheid

Beleidsterrein

Prestatie

2024

2025

2026

2027

Lasten

     

Overige lasten

 

165

82

-

-

Totaal lasten

 

165

82

-

-

      

Baten

     

Overige baten

 

-

-

-

-

Totaal baten

 

-

-

-

-

Saldo Veiligheid

 

165

82

-

-

Bedragen x 1.000,-

Economie

Beleidsterrein

Prestatie

2024

2025

2026

2027

Lasten

     

Faciliteren/Stimuleren van ondernemen

Fac. bedrijvigheid, starters, ondernemer

454

331

-

-

Ruimte om te ondernemen

Regionale en lokale beleidsontwikkeling

434

164

164

-

Overige lasten

 

540

515

278

-

Totaal lasten

 

1.428

1.009

442

-

      

Baten

     

Overige baten

 

-

-

-

-

Totaal Baten

 

-

-

-

-

Saldo Economie

 

1.428

1.009

442

-

Bedragen x 1.000,-

Faciliteren van bedrijvigheid, starters en ondernemerschap in Leiden
Digitale bereikbaarheid is erg belangrijk voor Leiden als stad van kennis en cultuur. Hierdoor zullen bewoners, ondernemers, studenten en bezoekers van Leiden in de nabije toekomst toegang hebben tot een betrouwbaar, snel en duurzaam netwerk voor internet. De aanleg is gestart in januari 2022 en betreft een grootschalige uitrol van meer dan 500 kilometer met een verwachte doorlooptijd tot 2025. Hiervoor zijn aanvullende incidentele budgetten beschikbaar van 454.000 voor 2024 en € 331.000 voor 2025. De incidentele kosten zijn geraamd in programma Economie, de incidentele baten in programma Omgevingskwaliteit. Deze baten betreffen dekking van bij de providers te innen geraamde legesinkomsten en bijdragen i.v.m. beheer openbare ruimte.

Regionale en lokale beleidsontwikkeling
In het beleidsakkoord is opgenomen dat de gemeente de regiefunctie versterkt om te komen tot vitale Leidse bedrijventerreinen. Vanuit deze rol coördineert de gemeente de menging van verschillende functies. Het vertrekpunt is een goede balans tussen werken, wonen, bereikbaarheid en duurzaamheid, waarbij de leefbaarheid van de stad voorop staat. Er wordt gewerkt aan een voorstel voor de versterking van deze regiefunctie, waarbij ruimte voor werken in de stad het uitgangspunt is. In 2024 tot en met 2026 is er ieder jaar €164.000 aanvullend budget beschikbaar gesteld.

Bij de eerste begrotingswijziging 2023 (RB22.0057) is een budget ad 650.000 geraamd voor een actieplan versterking Leidse economie, zodat er extra steun komt voor de lokale economie en haar ondernemers. Van dit budget is 325.000 geraamd in 2023 en 325.000 in 2024.

Mobiliteit

Beleidsterrein

Prestatie

2024

2025

2026

2027

Lasten

     

Bereikbaarheid

Verbeteren openbaar vervoer

474.875

3.349.335

5.000.000

7.794.215

 

Waarborgen doorstroming

89.283

-

2.450.000

-

Overige lasten

 

95.420

-

-

-

Totaal lasten

 

659.578

3.349.335

7.450.000

7.794.215

      

Baten

     

Bereikbaarheid

Verbeteren openbaar vervoer

476.246

   

Overige baten

 

-

-

-

-

Totaal baten

 

476.246

-

-

-

Saldo Mobiliteit

 

183.332

3.349.335

7.450.000

7.794.215

Bedragen x 1.000,-

Waarborgen doorstroming - Uitvoeren verkeersmaatregelen wijkniveau
Dit betreft de bijdrage aan het krediet plankosten definitiefase voor infrastructurele werken. Plankosten in definitiefase van een project worden niet geactiveerd maar incidenteel afgedekt via de reserve bereikbaarheidsprojecten. Deze bijdrage houdt direct verband met de in het beleidsakkoord "Samen Leven in Leiden" opgenomen investerings ambities voor verkeersveilige gebeidsontsluitingen en overige mobiliteitsinvesteringen.

Verbeteren openbaar vervoer - Knooppunt Leiden Centraal
Dit bedrag betreft plankosten met betrekking tot de MIRT-verkenning knooppunt Leiden. Bij de 2de technische wijziging 2023 (RB23.0052) is een hier een aanvullend budget ad 2.285.000 voor beschikbaar gesteld, waarvan 476.000 in 2024 is geraamd. Dit budget wordt gedekt door bijdragen van het Rijk en de provincie Zuid Holland.

Omgevingskwaliteit

Beleidsterrein

Prestatie

2024

2025

2026

2027

Lasten

     

Klimaatadaptatie

Ontwikk en uitv beleid waterkwantit-kwal

370

182

104

-

Overige lasten

 

334

270

14

14

Totaal lasten

 

705

452

118

14

      

Baten

     

Verharde openbare ruimte

Beheren openbare ruimte

481

358

-

-

Overige baten

 

2

-

-

-

Totaal baten

 

483

358

-

-

Saldo Omgevingskwaliteit

 

222

94

118

14

Bedragen x 1.000,-

Ontwikkelen en uitvoeren beleid waterkwantiteit/-kwaliteit
Bij de Programmabegroting 2023 is voor de periode 2024 tot en met 2026 extra budget van jaarlijks 100.000 voor expertise en ondersteuning klimaatadaptatie en biodiversiteit beschikbaar gesteld. Daarnaast is er in de Programmabegroting 75.000 beschikbaar gesteld voor 2024 en 2025 voor de tijdelijke subsidieregeling groene daken. In 2020 is er 350.000 beschikbaar gesteld voor bijdragen aan klimaatadaptatie in projecten. Hiervan resteert nog 175.000 die in 2024 is begroot. Deze middelen worden onder andere besteed aan de vergroening van het dak DZB na de renovatie

Beheren openbare ruimte
Digitale bereikbaarheid is erg belangrijk voor Leiden als stad van kennis en cultuur. Hierdoor zullen bewoners, ondernemers, studenten en bezoekers van Leiden in de nabije toekomst toegang hebben tot een betrouwbaar, snel en duurzaam netwerk voor internet. De aanleg is gestart in januari 2022 en betreft een grootschalige uitrol van meer dan 500 kilometer met een verwachte doorlooptijd tot 2025. Hiervoor is een aanvullende incidentele budget beschikbaar van € 481.000 in 2024 € 358.000 in 2025. De incidentele kosten zijn geraamd in programma Economie, de incidentele baten in programma Omgevingskwaliteit. Deze incidentele baten betreffen dekking van bij de providers te innen geraamde legesinkomsten en bijdragen i.v.m. beheer openbare ruimte.

Stedelijke ontwikkeling

Beleidsterrein

Prestatie

2024

2025

2026

2027

Lasten

     

Energietransitie

Energiebesparing   

260

182

-

-

Gemeentelijk vastgoed

Opstellen MPG en Vermogensbeheer

4.814

7.843

5.466

6.188

Exploiteren van gemeentelijke gebouwen

775

-

-

-

Ruimtelijke planvorming en plantoetsing

Implementatie Omgevingswet

1.451

819

812

812

Overige lasten

 

550

213

213

41

Totaal lasten

 

7.851

9.058

6.492

7.041

      

Baten

     

Gemeentelijk vastgoed

Opstellen MPG en Vermogensbeheer

6.364

7.843

5.466

6.188

Exploiteren van gemeentelijke gebouwen

1.880

-

-

-

Overige baten

 

-

-

-

-

Totaal baten

 

8.244

7.843

5.466

6.188

Saldo Stedelijke ontwikkeling

 

-394

1.215

1.026

854

Bedragen x 1.000,-

Meer energiebesparing
In het beleidsakkoord is jaarlijks 300.000 beschikbaar gesteld voor duurzaamheidssubsidies voor de periode 2023-2025. Hiervan is 175.000 geraamd in het programma stedelijke ontwikkeling. Dit betreft subsidie voor het stimuleren van lokale initiatieven met betrekking tot de energietransitie. Daarnaast is er in 2024 75.000 beschikbaar voor het opzetten van een mobiel duurzaamheidspunt.

Opstellen MPG en Vermogensbeheer 
De overgrote deel van de incidenteel geraamde bedragen heeft betrekking op de geraamde mutaties (lasten en baten) van projecten binnen het grondbedrijf. In 2024 (1,5 mln) worden opbrengstsen uit grondverkopen verwacht. De opbrengsten worden in de reserve grondexploitaties gestort.

Exploiteren van gemeentelijke gebouwen

De incidentele lasten (775.000) en incidentele baten (1,9 miljoen) betreft de raming van verkoop gemeentelijk vastgoed.

Implementatie omgevingswet
Voor de implementatie van de omgevingswet zijn tot en met 2027 eenmalige kosten geraamd. Hiervan
voor 2024 50.000 te oormerken voor (extern), onafhankelijk en deskundig juridisch planologisch advies
aan de gemeenteraad voor ondersteuning bij de veranderende rol van de Raad onder de Omgevingswet.
Eventuele extra kosten in 2024 voor deze ondersteuning dekken vanuit het onderzoeksbudget van de
Raad (verzamelamendement) Deze ondersteuning in samenspraak met de Raad vorm te geven en te laten organiseren via de griffie. De Raad zal de vorm van de ondersteuning en bijbehorende middelen tijdig
evalueren zodat het College bij de kaderbrief (mogelijk) met een voorstel voor de jaren 2025, 2026 en 2027 kan komen voor een andere financieringsbron.

Jeugd en onderwijs

Beleidsterrein

Prestatie

2024

2025

2026

2027

Lasten

     

Jeugd

Doen organiseren specialistische hulp

2.798

2.962

431

-

Onderwijsbeleid

Sturing geven op uitvalcijfers met RMC

561

-

-

-

Onderwijshuisvesting

In stand houden bestaande gebouwenvoorrd

315

440

610

575

Overige lasten

 

-

-

-

-

Totaal lasten

 

3.674

3.402

1.041

575

      

Baten

     

Onderwijsbeleid

Sturing geven op uitvalcijfers met RMC

568

-

-

-

Overige baten

 

-

-

-

-

Totaal baten

 

568

-

-

-

Saldo Jeugd en onderwijs

 

3.106

3.402

1.041

575

Bedragen x 1.000,-

Doen organiseren specialistische hulp
Betreft teruggedraaide rijksbezuinigingen in 2024 en 2025, van het Rijk verkregen loon-prijscompensatie voor Voogdij 18+ voor de periode 2024 t/m 2026 en een tijdelijke voordelige marge tussen de begrote lasten jeugdhulp en het Leids aandeel in de regionale jeugdhulpbegroting.

Sturing geven op uitvalcijfers met RMC (Regionale Meld- en Coördinatiefunctie Voortijdig Schoolverlaten)
Eind 2020 is van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap de beschikking ontvangen waarin de bedragen voor de nieuwe periode 2021-2024 voor het regionale VSV-programma (voortijdig schoolverlaten) bekend zijn gemaakt. Per jaar is een bedrag van 520.000 toegekend. Deze bedragen worden 1-op-1 doorbetaald aan de contactschool MboRijnland.

In stand houden bestaande gebouwenvoorraad
In het kader van de uitvoering van de herwaardering van het IHP Onderwijshuisvesting zijn in de Kaderbrief 2023 naar de aard eenmalige kosten opgenomen. Het betreft (niet te activeren) plankosten in de initiatieffase van onderwijshuisvesting projecten, afschrijving van restant boekwaarden, tijdelijke huisvesting en sloopkosten.

Cultuur, sport en recreatie

Beleidsterrein

Prestatie

2024

2025

2026

2027

Lasten

     

Cultuur

Ondersteunen voorstellingen-podiumaanbod

278

-

-

-

Recreatie

Evenementencoördinatie

600

-

-

-

Sport

Leidenaars bewegen voldoende

67

1.067

-

-

Overige lasten

 

581

470

164

60

Totaal lasten

 

1.525

1.537

164

60

      

Baten

     

Overige baten

 

-

-

-

-

Totaal baten

 

-

-

-

-

Saldo Cultuur, sport en recreatie

 

1.525

1.537

164

60

Bedragen x 1.000,-

Ondersteunen voorstellingen-podiumaanbod
Ter compensatie van de gestegen energiekosten is budget beschikbaar gesteld om de culturele instellingen te compenseren. Voor 2024 is 278.000 geraamd.

Evenementencoördinatie
In 2024 viert onze stad het 450-jarig jubileum van Leidens Ontzet. In het beleidsakkoord is daarover opgenomen dat er vanuit de gemeente wordt ingezet op een extra mooie viering van het Feest der Feesten. Voor de realisatie van die ambitie is eenmalig 600.000 vrijgemaakt voor extra gemeentelijke kosten en een financiële bijdrage voor de 3 October Vereeniging. Met deze bijdrage wordt een stevig fundament gelegd voor een onvergetelijke jubileumviering in 2024.

Leidenaars bewegen voldoende
In het coalitieakkoord is incidenteel 1.000.000 opgenomen voor 2024 en 2025. Dit betreft een incidentele impuls sportaccommodaties. De komende periode zijn extra investeringen nodig om de sportinfrastructuur op peil te houden en mee te laten groeien met de ontwikkeling van de stad. Vooruitlopend op het op te stellen sportaccommodatieplan is hiervoor dus twee keer een miljoen euro gereserveerd.
Bij de kaderbrief 2023-2027 is het in 2024 geraamde budget omgezet in een storting in de reserve afschrijvingen investeringen ter dekking van de kapitaallasten van de investering in sportpark De Mors.

Maatschappelijke ondersteuning

Beleidsterrein

Prestatie

2024

2025

2026

2027

Lasten

     

Kwetsbare groepen

Preventie verslaving, dak- en thuisloosh

618

531

375

-

Uitv. opvang en huisvesting kwetsbare gr

1.350

1.350

95

-

Uitv. geven aan beschermd wonen

355

-

-

-

Sociale binding en participatie

Organiseren voorzieningenaanbod

834

834

260

-

Overige lasten

 

133

120

-

-

Totaal lasten

 

3.290

2.834

730

-

      

Baten

     

Overige baten

 

-

-

-

-

Totaal baten

 

-

-

-

-

Saldo Maatschappelijke ondersteuning

 

3.290

2.834

730

-

Bedragen x 1.000,-

Uitvoering geven aan preventie en herstel t.a.v. verslaving en dak- en thuisloosheid
|Voor de opvang van vluchtelingen uit Oekraine zijn incidentele budgetten in de begroting opgenomen. Het gaat om 300.000 in 2024, 450.000 in 2025 en 375.000 in 2026. Deze bedragen worden gedekt door onttrekkingen uit de reserve Oekraine, statushouders en asielzoekers.

Bij de begroting 2022 heeft de Raad besloten om een deel van de incidentele vrije ruimte in de concernreserve in te zetten voor maatschappelijke zorg aan jongeren van 17-27 jaar. Het gaat hier om een bedrag van 75.000 per jaar voor de jaren 2022 tot en met 2025. (RB21.0106)

De huisvestingstaakstelling statushouders voor 2021 was verdubbeld ten opzichte van 2020. De verwachting was dat deze verhoogde taakstelling niet door de woningcorporaties kon worden gerealiseerd. Daarom zijn er in 2021 extra incidentele middelen beschikbaar gesteld tot en met 2024 om tijdelijke extra huisvesting te realiseren. Het betreft o.a. de kosten van een programmamanager en ondersteuning (per jaar 153.450) en de kosten van sociaal beheer van de tijdelijke huisvesting (75.000).

Uitvoeren opvang en huisvesting kwetsbare groepen
Voor een tijdelijke regionale opvanglocatie voor jongeren aan het Maansteenpad in Leiden is een budget
geraamd van in totaal 3,7 miljoen voor 2023 tot en met 2026. Dit budget wordt volledig gedekt door een onttrekking uit de reserve Sociaal domein, geoormerkt deel voor Beschermd wonen (regionale middelen). Het doel is om jongeren die nu in de regionale opvanglocatie 'de Nieuwe Energie' worden opgevangen onder te brengen op een andere locatie. De ondersteuning kan daardoor beter op jongeren worden toegespitst. Hiermee breiden we de regionale plekken voor de opvang voor dak- en thuislozen tijdelijk uit. De kosten die met het inrichten van deze locatie gemoeid zijn betreffen de eenmalige verbouwingskosten van het Maansteenpad (250.000), de huisvestingskosten en de kosten voor begeleiding vanaf medio 2023 - medio 2026.
Wanneer de doordecentralisatie van de maatschappelijke opvang helemaal is doorgevoerd en geïmplementeerd, zal het benodigde aantal regionale opvangplekken naar verwachting afnemen. Als
onderdeel van de herontwikkeling van het energiepark in Leiden wordt er een nieuwe regionale opvanglocatie gebouwd. De locatie wordt in 2026 opgeleverd en zal ook geschikt worden gemaakt om jongeren op te
vangen, gescheiden van andere daklozen. Vanaf dat moment zullen alle kosten, inclusief de kosten voor de
jongerenopvang, worden gedekt door het (regionale) budget voor de specialistische Maatschappelijke zorg.

Uitvoering geven aan beschermd wonen
Voor de organisatie van het Regionaal programmateam Maatschappelijke zorg in 2023 en 2024 355.000 per jaar geraamd. De dekking komt vanuit de reserve Sociaal domein, geoormerkt deel voor Beschermd wonen. (besloten bij de kaderbrief 2023-2027) Het programmateam is een belangrijke schakel in de samenwerking m.b.t. de doordecentralisatie en transformatie van de Maatschappelijke zorg. Vertegenwoordigers uit de subregio’s nemen deel aan het team en geven sturing aan de transformatie. Het team adviseert de commissie Maatschappij Holland Rijnland. Dit is essentieel voor een succesvolle doordecentralisatie. In gezamenlijkheid wordt de decentralisatieopgave begeleid, gemonitord en waar nodig bijgestuurd (conform PHO Holland Rijnland 23 november 2022).

Organiseren van activiteiten die maatschappelijke participatie bevorderen en sociaal isolement voorkomen
In het coalitieakkoord is jaarlijks 250.000 opgenomen om de aanpak bestrijden eenzaamheid tijdelijk te intensiveren voor de periode 2023 tot en met 2026. De tijdelijke intensivering wordt volledig gedekt door een onttrekking uit de reserve sociaal domein.

Het programma Leiden Inclusief is eind 2021 gestart. In 2022 heeft parallel aan de uitvoering van de
oorspronkelijke acties een herijking plaatsgevonden. Met de herijking is een ambitie geformuleerd en zijn
er drie doelen vastgesteld. Dit is de kapstok waar alle activiteiten in het programma onder vallen. Met deze
herijking geven we uitvoering aan het collegeakkoord. De ambitie en drie doelen leiden tot een beweging in
de organisatie, ons netwerk en uiteindelijk tot meer inclusie en gelijkwaardigheid in de gehele samenleving.
Om dit te bereiken is veel inzet nodig. De huidige middelen zijn niet toereikend om deze volledige beweging
in gang te zetten. Er zijn twee scenario's. Bij het eerste scenario behouden we de huidige middelen en zetten
we in op meer diversiteit, inclusie en gelijkwaardigheid in onze eigen ambtelijke organisatie. Daarnaast worden medewerkers geadviseerd om het beleid en de dienstverlening meer inclusief en gelijkwaardig te laten zijn.
Bij het tweede scenario zetten we in op de hele beweging en investeren we in het opbouwen van interne en
externe netwerken, het trainen en opleiden van onze medewerkers, doen we onderzoek en organiseren we
activiteiten om de bewustwording in de Leidse samenleving te vergroten op dit thema. Om dit mogelijk te
maken is er incidenteel t/m 2025 195.000 geraamd voor personeel en 80.000 voor activiteiten. De dekking
hiervoor komt uit een onttrekking uit de reserve Sociaal Domein.
In het coalitieakkoord is dit budget voor 2024 en 2025 nog eens met 285.000 verhoogd.

Werk en inkomen

Beleidsterrein

Prestatie

2024

2025

2026

2027

Lasten

     

Arbeidsparticipatie

Inz. re-integratie en participatievoorz.

618

-

-

-

Maatsch. participatie en onderst. minima

Subsidies minimabeleid

680

312

-

-

Schuldhulpverlening

Uitvoeren schuldhulpverlening

360

360

360

-

Overige lasten

 

63

-

-

-

Totaal lasten

 

1.721

672

360

-

      

Baten

     

Arbeidsparticipatie

Inz. re-integratie en participatievoorz.

597

-

-

-

Overige baten

 

-

-

-

-

Totaal baten

 

597

-

-

-

Saldo Werk en inkomen

 

1.124

672

360

-

Bedragen x 1.000,-

Inzetten van re-integratie en participatievoorzieningen
Leiden voert de inburgering ook uit voor de Leidse regiogemeenten. Er is een dienstverleningsovereenkomst opgesteld voor de periode 2022 tot en met 2024. Daarom zijn de regiolasten en -baten van 600.000 tot en met 2024 begroot.

Subsdidies Minimabeleid
In het coalitieakkoord is van 2022 tot en met het 2025 jaarlijks 300.000 opgenomen om de bestaanszekerheid van mensen te vergroten. Dit budget wordt gedekt door een onttrekking uit de reserve sociaal domein.

Er zijn veel landelijke ontwikkelingen gaande die inwoners met een laag inkomen hard raken. Afgelopen jaren speelden bijvoorbeeld de coronacrisis, energiecrisis en inflatiecrisis. We willen een armoedebeleid opzetten waarin de inwoners met een laag inkomen voldoende ondersteuning krijgen om maandelijks rond te komen, hulp krijgen om uit de armoede te raken en te kunnen participeren in de maatschappij. Het huidige beleid, dat deels incidenteel gedekt is zoals het volwassenenfonds, wordt grotendeels voortgezet in 2024 en dat vraagt om een extra budget van 355.000 dat volledig gedekt wordt door een onttrekking aan de reserve sociaal domein. De extra budgetten voor het voortzetten van de intensiveringen in 2025 en 2026 zullen worden betrokken bij het beleidsplan dat zal worden aangeboden aan de raad.

Uitvoeren schuldhulpverlening
De extra inzet vanuit het programma Social Impact voor vroegsignalering Eerste Hulp Bij Geldzorgen stopt eind 2023. De extra inzet continueren we voor de komende drie jaar (2024-2025-2026). Dekking is deels
mogelijk uit de reeds geraamde social impact middelen en deels uit de reserve sociaal domein. In 2023 is in
totaal 794.280 extra geraamd vanuit de Social Impact-middelen. Daarvan wordt 360.000 overgeheveld naar
2024 en 74.280 naar 2025. In 2025 is dan een onttrekking aan de reserve sociaal domein nodig van 285.720
en in 2026 van 360.000. Mocht blijken dat (structurele) financiële middelen beschikbaar komen voor schuldhulpverlening, dan zou de dekking en de duur van de extra inzet aangepast kunnen worden. Uitbreiding van de vroegsignalering is van belang om nog meer inwoners vroegtijdig te kunnen bereiken zodat problematische schulden voorkomen worden. Zo wordt dit ook in de 'aanpak geldzorgen, armoede en schulden' vanuit het kabinet in juli 2022 benoemd. Daarnaast kan met de financiering de extra aandacht voor jongeren die nu vanuit de middelen social impact mogelijk is, gecontinueerd worden tot en met 2026.

Algemene middelen en overhead

Beleidsterrein

Prestatie

2024

2025

2026

2027

Lasten

     

Overige alg.dekkingsmiddelen

Stelposten concern

-

-

-

-4.500

Overhead

Overhead kostenplaatsen

467

116

-

-

Overhead overige

490

585

100

-

Overhead Bijdrage SP71

31

31

-

-

Overhead IDA

2.700

800

-

-

Overige lasten

 

150

-

-

-

Totaal lasten

 

3.838

1.532

100

-4.500

      

Baten

     

Algemene uitkering

Algemene uitkering

333

354

-

-

Overige baten

 

-

-

-

-

Totaal baten

 

333

354

-

-

Saldo Algemene middelen

 

3.505

1.178

100

-4.500

Bedragen x 1.000,-

Stelposten concern
Een deel van de investeringen uit het investeringsplan wordt pas in 2027 of later opgeleverd. De afschrijving start daarom pas na 2027. De structurele dekking voor die kapitaallasten valt in 2026 incidenteel vrij. (4,5 mln)

Overhead kostenplaatsen
Deze bedragen bestaan uit een aantal componenten, voor de invoering van de omgevingswet is 269.000 (2024) en 116.000 (2025) beschikbaar voor invoeringskosten. Daarnaast zijn de gebouwen in eigendom van Cluster Beheer (met name die op de werf aan de Admiraal Banckertweg en Kenauweg) aan het einde van hun levensduur. Er zijn momenteel concrete plannen voor een nieuwe locatie. Investeren in groot onderhoud of vervanging op deze locaties is daarmee niet doelmatig. Dat betekent dat er alleen nog correctief onderhoud op deze locaties wordt uitgevoerd, gericht op wat er minimaal nodig is om de locaties tot oplevering van de nieuwe werf veilig en bruikbaar te houden. Dit betekent wel dat de kosten voor correctief onderhoud oplopen. Hiervoor is tot ingebruikname van de nieuwe locatie incidenteel extra budget geraamd. (181.000,-)

Overhead - overige
Bij de Kadernota 2018-2022 is gedurende 3 jaar een werkbudget van 500.000 beschikbaar gesteld voor een aangepaste vitaliteitsregeling. Het restant over 2021 ad 390.000 is overgeheveld naar 2024 en het restant over 2022 ad 485.000 is overgeheveld naar 2025. Deze budgetten zijn tijdelijk beschikbaar gesteld om nieuw beleid, ondersteuning en uitgebreid onderzoek naar vitaliteit bij de medewerkers uit te voeren. Iedere medewerker krijgt de kans om een vitaliteitsonderzoek te laten doen. Als beleid is opgezet en het uitgebreide onderzoek bij alle medewerkers klaar is kan incidenteel noodzakelijk onderzoek in het kader van vitaliteit ten laste van het reguliere budget voor arbozaken worden uitgevoerd.

Bij de 2de technische wijziging 2022 is voor de jaren 2023 tot en met 2026 100.000 beschikbaar gesteld voor de kosten van de uitvoering van flankerend beleid bij medewerkers die bovenformatief zijn geworden als gevolg van een reorganisatie van de taken. De gemeente heeft onlangs een reorganisatie uitgevoerd waarbij leidinggevende taken lager in de organisatie zijn ondergebracht. Dit leidt ertoe dat er mensen bovenformatief worden of zijn geworden omdat zij niet in staat zijn om de nieuwe functie met leidinggevende taken uit te voeren. Het flankerend beleid bestaat o.a. uit geldelijke ondersteuning voor onderzoek, opleiding en/of begeleiding bij uitstroom zodat deze medewerkers op een andere functie aan het werk kunnen. Dit bedrag wordt gedekt door een onttrekking uit de reserve flankerend beleid.

Overhead IDA
Nadat in 2022 het project voor de vervanging van het financieel systeem is gestopt, wordt een nieuw
project voorbereid. Van dit beschikbaar gestelde projectbudget van 4,6 mln is nog 2,7 mln beschikbaar.
Ter voorbereiding op een nieuw aanbestedingstraject in het najaar voeren we een marktverkenning en
marktconsultatie uit. De uitkomsten daarvan gaan we afzetten tegen de eisen en wensen voor een nieuw
financieel systeem. Mogelijk leidt dat tot bijstelling van onze eisen en wensen. Eind 2023 kunnen we op basis
van het invoeringsplan beter dan nu beoordelen wat een nieuw systeem naar verwachting gaat kosten. Het is
reëel te veronderstellen dat er een gat zit ten opzichte van de middelen die we nu nog hebben en straks (weer) nodig hebben. Het is op dit moment echter voorbarig een definitief getal aan dat tekort te verbinden, inclusief welk deel dan voor rekening van Leiden en welk deel voor de afzonderlijke partnergemeenten zou komen.
Vooralsnog ramen we een bedrag van 1,9 mln. Dit budget wordt gedekt voor een onttrekking uit de reserve Bedrijfsvoering Concern.

In het beleidsakkoord Samen Leven in Leiden is voor 2023 tot en met 2025 jaarlijks 800.000 geraamd als impuls voor digitalisering en dienstverlening. De taken van SP71 zijn per 1 januari 2023 ondergebracht bij het nieuwe cluster Interne Dienstverlening en Advisering (IDA).

Algemene uitkering
Per 2023 is een deel van de integratie-uitkering Voogdij 18+ overgeheveld naar de algemene uitkering (zie meicirculaire 2022 paragraaf 2.2-17). Op basis van de huidige normeringssystematiek telt dit budget in 2023 nog niet mee in de grondslag van het accres voor de jaren 2023 tot en met 2025. Daarom wordt voor dit overgehevelde budget nog één keer loon- en prijsbijstelling toegekend voor de periode 2023 tot en met 2025.

Structurele toevoegingen en onttrekkingen aan reserves

De mutaties binnen reserves zijn per programma in het programmaplan toegelicht. Hieronder beperken we ons tot de structurele stortingen en onttrekkingen binnen reserves. De bedragen in tabellen die groter of gelijk zijn aan 250.000 worden toegelicht.

Structurele toevoegingen aan reserves

2024

2025

2026

2027

Programma

     

Mobiliteit

Reserve bereikbaarheidsprojecten

75

75

75

75

Totaal Mobilitiet

75

75

75

75

Omgevingskwaliteit

Reserve asbestsanering (P5)

106

106

106

106

Totaal Omgevingskwaliteit

106

106

106

106

Stedelijke ontwikkeling

Reserve Duurzame Stad P6

1.932

1.898

1.589

1.234

Totaal Stedelijke ontwikkeling

1.932

1.898

1.589

1.234

Saldo structurele toevoegingen aan reserves

2.113

2.079

1.770

1.415

 

Structurele onttrekkingen aan reserves

    

Programma

     

Stedelijke ontwikkeling

Reserve grondexploitaties P6

44

44

44

44

Reserve afkoopsommen erfpacht

1.508

1.508

1.508

1.508

Reserve afkoop adm.kst. Erfpacht

3

3

3

3

Totaal Stedelijke ontwikkeling

1.555

1.555

1.555

1.555

Cultuur, sport en recreatie

Reserve bedrijfsvoering ELO

12

12

12

12

Totaal Cultuur, sport en recreatie

12

12

12

12

Algemene middelen

Reserve afschrijvingen investeringen

589

1.138

1.396

1.437

Totaal Algemene middelen

589

1.138

1.396

1.437

Saldo structurele onttrekkingen aan reserves

2.157

2.705

2.964

3.004

Saldo structurele mutaties reserves

-44

-626

-1.194

-1.590

Bedragen x 1.000,-

Toevoegingen

Reserve Bereikbaarheidsprojecen
Voor de projecten 'Bereikbaarheid Leidse Agglomeratie' (LAB071) en 'Openbere ruimte binnenstad' (ORB) zijn de toekomstige structurele beheerskosten vooralsnog geraamd als een structurele storting in de reserve bereikbaarheidsprojecten. Zodra een deel van de projecten in gebruik wordt genomen wordt deze structurele storting voor dat deel omgezet in structureel onderhoudsbudget.

Reserve Duurzame stad
Bij de decemberwijziging 2018 (RB18.0112) is de reserve duurzame stad ingesteld. De projecten uit het Financieel Perspectief Duurzame Stad (FPDS) worden door deze reserve gedekt. Het financieel Perspectief Duurzame Stad (FPDS) wordt jaarlijks herzien.

Onttrekkingen

Reserve afkoopsommen erfpacht
Voor grond die de gemeente in erfpacht uitgeeft wordt een jaarlijkse erpachtcanon ontvangen. Men kan er voor kiezen om deze canon voor 75 jaar af te kopen. Die afkoopsom wordt gestort in de reserve afkoopsommen erfpacht. Ter compensatie van het niet meer ontvangen van de jaarlijkse erfpachtcanon valt 1/75e van de afkoopsom jaarlijks vrij ten gunste van de rekening van baten en lasten. Die vrijval wordt daarom als structureel beoordeeld.

Reserve Afschrijvingen investeringen
Vanuit deze reserve worden jaarlijkse afschrijvingskosten van investeringen gedekt.