Water is een belangrijke kwaliteit in Leiden en heeft verschillende functies. Dit wordt onderschreven in de Omgevingsvisie Leiden 2040: “Openbaar water heeft niet alleen een recreatief, maar ook een functioneel nut. Het heeft een transportfunctie, kan warmte / koude opslaan, de stad koelen en overtollig water na hevige regenval opvangen.” Door de aanleg van natuurvriendelijke oevers en het verbeteren van de waterkwaliteit draagt het ook bij aan het versterken van de biodiversiteit.
Doel | Prestatie |
|---|---|
5B1 Waterkwantiteit op orde en verbeteren waterkwaliteit | 5B1.1 Ontwikkelen en uitvoeren beleid waterkwantiteit en waterkwaliteit |
5B1.2 Beheren openbaar water en riolering | |
5B2 Stimuleren van een doelmatig gebruik van het openbaar water | 5B2.1 Ontwikkelen beleid gebruik openbaar water |
5B2.2 Exploiteren havens en waterwegen | |
5B2.3 Behandelen ligplaatsvergunningen | |
5B2.4 Handhaven gebruik openbaar water |
In 2023 zijn we gestart met een uitwerking van het principe Water en Bodem sturend in Leiden, waarin we samen met het hoogheemraadschap van Rijnland maatregelen uitwerken ten aanzien van het verbeteren van de waterkwaliteit. Een goede waterkwaliteit is belangrijk voor de biodiversiteit en volksgezondheid. We gaan door met het aanleggen van natuurvriendelijke oevers. Op deze manier dragen we bij aan verbetering van het Rijnsysteem en het realiseren van de doelen uit de Kaderrichtlijn water. Tevens wordt er in deze uitwerking van Water en Bodem sturend gekeken naar waterkwantiteit in Leiden, naar het belang van water in de stad en naar klimaatadaptatie in relatie tot verstedelijking. Hierin wordt rekening gehouden met de nieuwe klimaatscenario's van het KNMI en de nieuwe ‘boezemstudie’ die wordt uitgevoerd door het Hoogheemraadschap van Rijnland. De boezemstudie geeft inzicht in de effecten van klimaatverandering op het hoofdwatersysteem van Rijnland. De Water en bodem sturend uitwerking voor Leiden laat de effecten zien in het Leidse deel van het watersysteem, aangevuld met mogelijke oplossingen voor knelpunten. Mogelijk worden deze acties daarna vastgelegd in de Samenwerkingsagenda Gemeente Leiden en Hoogheemraadschap van Rijnland. Maar welke vorm precies wordt gekozen is nog afhankelijk van de uitkomsten van de studie en het bestuurlijk overleg daarover.
5B1.2 Beheren openbaar water en riolering
Het groot en regulier onderhoud aan de watergangen waar de gemeente voor verantwoordelijk is doen we om de waterkwantiteit te borgen en de waterkwaliteit te verbeteren conform de "Legger" van het Waterschap. We verwerken de vrijgekomen biomassa duurzaam naar een erkende verwerkingsinstallatie of als dat kan in het terrein. De werkzaamheden worden verricht conform de Wet Natuurbescherming.
De volgende activiteiten voeren we in 2024 uit:
Het doel is het duurzaam beschermen van de volksgezondheid, het afvoeren van afvalwater en hemelwater en het reguleren van de grondwaterstand. Eind 2023 is het Integraal Waterketenplan 2024-2028 ter vaststelling aangeboden. De financiële consequenties zijn in de Kaderbief 2023-2027 meegenomen.
Overeenkomstig het Integraal Waterketenplan wordt onderstaand regulier en groot onderhoud verricht:
De geplande rioolvervanging wordt integraal in de duurzame wijkvernieuwingsprojecten aangepakt; in de ondergrond krijgt de energietransitie een plaats door ruimtereservering en tegelijkertijd wordt een klimaatrobuust gescheiden systeem aangelegd. Tevens wordt in de duurzame wijkvernieuwingsprojecten de grondwaterstand gereguleerd middels een drainage-infiltratiesysteem. Bovengronds wordt de openbare ruimte klimaatadaptief, biodivers en groener ingericht. Bij aanbestedingen worden duurzaamheid en hergebruik van materiaal en circulariteit opgenomen.
De voortgang van de duurzame wijkvernieuwingen verloopt voorspoedig. De Fortuinwijk en Boshuizen worden vanuit initiatieffase voorbereid.
Waar mogelijk wordt werk met werk gemaakt in projecten zoals, Stationsgebied, Bio Science Park, Schipholweg, Willem de Zwijgerlaan en Lammenschans.
In de visie op de Bezoekerseconomie is ervoor gekozen om niet in te zetten op grootschalige stimulering van het watertoerisme. Bezoekers met sloepen weten de stad immers al voldoende te vinden. Via communicatie voor goed vaargedrag en handhaving wordt ingezet om dit vaarverkeer in goede banen te leiden.
In 2024 wordt in de Passantenhaven en de Charterhaven (langs de Zijlsingel) het jaarlijkse klein onderhoud uitgevoerd. Voor het overnachten in de haven int de gemeente havengelden. Daarnaast zorgt de gemeente in de havens voor een goed functionerende douche en toiletvoorziening. Dit wordt gedaan conform de huidige milieukundige regelgeving. Dit betekent o.a. de jaarlijkse controle op legionella. De werkzaamheden t.b.v. het dragen van Blauwe Vlag worden geëvalueerd.
De gemeente publiceert ieder kwartaal een lijst met vrije ligplaatsen voor pleziervaartuigen. Inwoners van Leiden die zich hebben geregistreerd op de wachtlijst kunnen hun interesse voor een vrije ligplaats kenbaar maken. De ligplaats wordt vervolgens vergund aan de inwoner die het hoogst op de wachtlijst staat. Naast vergunningen voor pleziervaartuigen worden ook aanvragen voor vrije ligplaatsen voor bedrijfsvaartuigen behandeld. Daar speelt het vraagstuk van schaarse vergunningen.
Om overlast op het water te beperken, wordt door gemeentelijke handhavers nauw samengewerkt met de politie en andere partners op het water. De inzet van Handhaving op het water wordt jaarlijks in het Uitvoeringsprogramma Handhaving (UPH) bepaald en uitgewerkt. Doorgaans is de inzet vooral preventief ingestoken. Door gezamenlijk zichtbaar aanwezig te zijn en mensen aan te spreken hopen wij het vaargedrag in positieve zin en blijvend te veranderen. Daarnaast wordt ingezet op de handhaving op de ligplaatsenvergunningen van bedrijfs- en pleziervaartuigen.
Effectindicator | Realisatie | Streefwaarden | Bron | |||
|---|---|---|---|---|---|---|
2024 | 2025 | 2026 | 2027 | |||
Doel 5B2 Verbeteren waterkwaliteit | ||||||
5B2.a Percentage inwoners dat het onderhoud van watergangen als 'uitstekend' of 'goed' beoordeelt | 67% (2019) 70% (2021) 71% (2023) | 66% | 66% | 66% | 66% | Stads- en wijkenquête |
Doel 5B3 Recreatieve waarde water vergroten | ||||||
5B3.a Rapportcijfer door Leidenaars voor de recreatieve kwaliteit van groen en water in Leiden | 7,2 (2019) 7,2 (2021) 7,0 (2023) | 7,3 | 7,3 | 7,3 | 7,3 | Stads- en wijkenquête |
Een overzicht van realisatie- en streefwaarden van de indicatoren (ook uit vorige begrotingen) staat op LeideninCijfers.