We hebben grote ambities op gebied van klimaat, energie en woningbouw. Tegelijkertijd hebben we te maken met flinke opgaven; denk bijvoorbeeld aan klimaatverandering, de energiecrisis en het tekort aan passende en betaalbare woningen. De komende tijd gaan we hiermee aan de slag. In het beleidsakkoord ‘Samen leven in Leiden’ 2022-2026 hebben we hiervoor concrete ambities geformuleerd, die hun weerslag hebben op de fysieke inrichting van de stad.
In programma 4 Bereikbaarheid, 5 Omgevingskwaliteit en 6 Stedelijke Ontwikkeling staat uitgebreider beschreven wat er in 2023 gaat gebeuren en wat daarbij de speerpunten zijn.
Het college wil investeren in duurzame en inclusieve verstedelijking. Aan de andere kant weten we dat het beschikbare geld eindig is en dat we te maken hebben met beperkte ruimte in onze compacte stad. Het is daarom belangrijk dat we onze opgaven in samenhang benaderen. Bij elke investering – vanuit welk begrotingsprogramma dan ook – proberen we zoveel mogelijk de samenhang te vinden, zodat we meerdere doelen en belangen tegelijk dienen.
Duurzame wijkvernieuwingen
De afgelopen jaren hebben we goede ervaringen opgedaan met het in samenhang oppakken van werkzaamheden. Deze integrale aanpak is bijvoorbeeld goed te zien bij de duurzame wijkvernieuwingen. Hierbij wordt onderhoud aan het riool, dat volledig uit de middelen voor rioolvervanging wordt betaald, gecombineerd met het aanpassen van de ondergrondse infrastructuur voor het op termijn uitbreiden van het warmtenet. Bovengronds worden de werkzaamheden aangegrepen om de openbare ruimte te vergroenen en de fietspaden te verbeteren. We maken hiervoor middelen vrij uit de Reserve Duurzame Stad, die we toevoegen aan het krediet voor de wijkvernieuwingen. Het beheer van onze riolen vormt in die zin een stuwende kracht voor onze vergroenings- en mobiliteitsambities.
Gebiedsontwikkelingen en mobiliteitsprojecten
De hierboven genoemde integrale aanpak hanteren we ook bij de gebiedsontwikkelingen en mobiliteitsprojecten. We bouwen bijvoorbeeld in de nabijheid van de stations Leiden Centraal en Lammenschans en rondom een aantal R-net-busroutes om verstedelijking optimaal te laten bijdragen aan de beoogde duurzame mobiliteitstransitie. Daarnaast verstedelijken we daar waar extra woningen gecombineerd kunnen worden met (ruimte voor) buurgerichte voorzieningen, zoals een buurthuis, een supermarkt of een bedrijfsverzamelgebouw voor startende ondernemers in de buurt. Net zoals bij de wijkvernieuwingen leggen we bij grotere gebiedsontwikkelingen meteen een gescheiden riool aan, en een groene, autoluwe openbare ruimte met ruimte voor sport, spel en ontmoeting. Hiervan profiteren ook de omliggende buurten.
Vergroening van de stad
Het vergroenen van de stad staat hoog op onze prioriteitenlijst. Dat is nodig om de stad leefbaar te houden en in te spelen op het veranderende klimaat. Bij mobiliteitsprojecten maken we er een gewoonte van dat we straten groener inrichten, met meer natuur en ruimte voor biodiversiteit. Ook hier zie je onze integrale aanpak weer terugkomen. Een aantal van de mobiliteitsprojecten draagt bij aan het Groen-Blauwe-Raamwerk dat het Singelpark moet verbinden met een tweede groene ring, die met elkaar wordt verbonden via groenen stroken, ook wel ‘spaken’ genoemd. De komende collegeperiode verkennen we hoe het Groen-Blauwe-Raamwerk en de tweede groene ring kan worden doorontwikkeld. In dit gefaseerde proces blijven we zoeken naar samenhang met andere mobiliteits- en verstedelijkingsprojecten, maar ook bijvoorbeeld met het onderhoud van bestaande parken en groene zones.
Energietransitie
Ook versnellen we de energietransitie in Leiden. De huidige klimaat- en energiecrisis benadrukt nogmaals dat we vaart moeten maken met het gebruik van duurzame energiebronnen. Tegelijkertijd zien Leidenaars hun (energie)rekeningen verder oplopen en vragen mensen zich af of ze nog wel rond kunnen komen. Het is daarom belangrijk dat we energiearmoede zoveel mogelijk bestrijden, zodat iedereen meeprofiteert van isolatie, energiebesparing en schone energie. We werken aan de energietransitie onder meer door in te zetten op een 'multibronnen strategie' met een open net voor het gebruik van schone energiebronnen. Dit houdt in dat we niet afhankelijk willen zijn van één bron, maar dat we ook andere warmtebronnen gebruiken. Om de gestelde klimaat- en beleidsdoelen te halen, is het bovendien belangrijk dat we alle Leidenaars goed betrekken. Niet alleen voor voldoende draagvlak, maar juist ook voor innovatieve en creatieve ideeën om de energietransitie een stap verder te brengen.
In de begroting staan verschillende programmaplannen die van invloed zijn op de fysieke inrichting van de stad. Bovenstaande voorbeelden laten zien dat projecten uit een bepaald programmaplan vrijwel altijd te maken hebben met andere programma’s. Voor die integrale benadering van projecten in het ruimtelijk domein gebruiken we daarom bewust graag termen als ‘inclusieve verstedelijking’, ‘duurzame mobiliteit’ en ‘duurzame wijkvernieuwingen’.